პამიდვრის, კიტრის, წიწაკის პერსპექტიული ჯიშები/ჰიბრიდები და მათი მოსავლიანობა

საქართველოში ბოსტნეული კულტურების მოვლა მოყვანის თვალსაზრისით დიდი მნიშვნელობა  აქვს ფერმერებისათვის და სოფლის მეურნეობაში მომუშავე სპეციალისტებისათვის  წინასწარი კვლევის შედეგებს, რომელიც  ბოსტნეული კულტურების ადგილობრივი, აგრეთვე შემოტანილი ჯიშების და ჰიბრიდების შესწავლის შედეგად მიიღება.

ბოსტნეული და ბაღჩეული კულტურების ჯიშების/ჰიბრიდების შესწავლა და გამოცდა  სამეცნიერო კვლევითი ცენტრის  მცხეთის მუნიციპალიტეტის სოფელ წილკნის, მარნეულის მუნიციპალიტეტის სოფელ შულავერის ბაზებზე მიმდინარეობდა, სადაც შევისწავლე  პომიდვრის, კიტრის და წიწაკის ბევრი ჯიში და ჰიბრიდი.

ფერმერისათვის სარისკოა რომელიმე კულტურის ახალი ჯიშის ან ჰიბრიდის მოყვანა თუ მას არ აქვს წინასწარი ინფორმაცია, რა შედეგი მოგვცა მან ადგილობრივ ნიადაგურ კლიმატურ პირობებში, აგრეთვე სოფლის მეურნეობის სპეციალისტისათვის ძნელია ფერმერს  მისცეს რეკომენდაცია, რომელიმე კულტურის ახალი ჯიშის ან ჰიბრიდის კონკრეტულ ნიადაგურ-კლიმატურ პირობებში მოყვანასთან  დაკავშირებით, თუ მას შესწავლილი არ ექნება ავტორიტეტული სამეცნიერო ორგანიზაციის კვლევის შედეგები.

2015-2016 წლებში ჩვენ კვლევაში ჩავრთეთ  პომიდვრის, კიტრის და წიწაკის ის  ჰიბრიდები, რომელთა სათესლე მასალა გამოყვანილი და წარმოებულია  გერმანიაში, აშშ-ში. ჰოლანდიაში, თურქეთში, საფრანგეთში, ბელარუსიაში, რუსეთში და სხვა ქვეყნებიში.

ბოსტნეული კულტურების სათესლე   მასალის  მწარმოებელი ორგანიზაციებიდან აღსანიშნავია: ,,ენზა ზადენ“, ,,სატიმექს“, ,,რიჯკ ცვაან“,   ,,ზაკატა“,  ,,ბეჯო“,   ,,ბეტა ზირაატ“,   ,,გლაუს“, ,,ფრენჩი სემენტი“, ,,ნონგვო ბიო“, ,,ბურსა სიდ“,  ,,ჰოლარ“,  ჰაზელთარიმ“.

2015-2016 წლებში დახურულ გრუნტში პომიდვრის, კიტრის და წიწაკის კულტურის პერსპექტიული ჯიშების/ჰიბრიდების მოსავლიანობის შედეგები მოცემულია ცხრილებში

      წიწაკის  კულტურის ჯიშების/ჰიბრიდების მოსავლიანობის შედეგები

ცხრილი 1.

N	ჯიშის/ჰიბრიდის დასახელება	მოსავლიანობა ტ./ჰა	N	ჯიშის /ჰიბრიდის დასახელება	მოსავლიანობა
1	სილვერ სტარ	57.6	7	სუნდა	61.6
2	კაპპია	41.2	8	ლოტა	70
3	CA-SA 555	33.2	9	ფლამინგო	38
4	37.04 RZ	40	10	ლაერტე	26
5	პალერმო	53.2	11	სატიმექს	26.6
6	სონდელა	50.4

 პომიდვრის კულტურის ჰიბრიდების მოსავლიანობის შედეგები

ცხრილი  2

N	ჰიბრიდის დასახელება	მოსავლიანობა   ტ/ჰა	N	ჰიბრიდის დასახელება	მოსავლიანობა    ტ/ჰა
1	07 T. 629	92.5	16	ბიჩიე სერდცე	62.8
2	E 15 B. 502 12	85	17	ბიგ ბიიფ	110
3	15 B. 502.05	103	18	ტორიმორო მუჩო	86.1
4	10 T 346	107	19	73-880 RZ	60.3
5	სატიმექს-756	101	20	მაჰიტოზი RZ	73.3
6	რინო	74	21	სუპერ ანკომი	65.6
7	პინკ ტოპ	86,6	22	ლაგანოა	88.8
8	ლინდა პრაიმდ	85	23	პანეკრა	80.2
9	ხარისგულა	70	24	პინკ ჰეთ	60.1
10	ატტია	76.6	25	ნატა	56.1
11	პოლონაიზ	55	26	ბელფორტ	97.2
12	როზოვიი გიგანტ	56	27	ბელფასტ	49.8
13	ვოლგოგრადის 323	41.2	28	პანდაროზა	73
14	E 15 B 502 212	90.6	29	ვერნალ	61.1
15	73-672 RZ	84.3

  კიტრის კულტურის პერსპექტიული ჯიშების/ჰიბრიდების მოსავლიანობის შედეგები.

ცხრილი 3.

N	ჯიშის/ჰიბრიდის დასახელება	მოსავლიანობა      ტ/ჰა	N	ჯიშის/ჰიბრიდის დასახელება	მოსავლიანობა        ტ/ჰა
1	სალიმ N:4A BH	129	12	სლაის კინგ	75.9
2	SX-274	118	13	ბაიბა	59.1
3	მურზა	124	14	ჰერაკლე	72.8
4	SX-981	129	15	მუხრანულა	82.2
5	კარინა	101	16	ირა	85.7
6	SX-285	183	17	სულთან -116	81.9
7	SX-439	175	18	ელიზა	77.3
8	პინდოს	109	19	კიტაისკოე ჩუდო	63
9	სულთან-284	116
10	ოლიმპი	63.3
11	SX-242	100.8

ბოსტნეული კულტურების ჯიშების/ჰიბრიდების მოსავლიანობის მაჩვენებლები ერთ-ერთი    მთავარი მახასიათებელია, რომ წარმოდგენა გვქონდეს კონკრეტული ჯიშის ან ჰიბრიდის პროდუქტიულობის შესახებ,  გარდა ამისა ზემოთხსენებული პროექტის ფარგლებში კვლევა მიმდინარეობს სხვადასხვა კულტურის კონკრეტული ჯიშების და ჰიბრიდების საგემოვნო თვისებებზე, აგრეთვე დახურულ გრუნტში შესაბამის ბრუნვებში სხვადასხვა ჯიშების და ჰიბრიდების მოყვანასთან დაკავშირებით.

ფერმერებისათვის დიდი მნიშვნელობა აქვს რომ მოიყვანონ სასოფლო სამეურნეო კულტურების ის ჯიშები და ჰიბრიდები, რომლებსაც მოსავლიანობა მაღალი ექნება,  აგრეთვე საგემოვნო თვისებებითაც გამორჩეული იქნება  და დახურულ გრუნტში თესლბრუვის პირობების დაცვით სასურველ შედეგებს მოგვცემს.

PS. დამწყებმა ფერმერებმა აუცილებელად უნდა გაითვალისწინონ რეკომენდაციები და რჩევები, რომელთა მიღება შესაძლებელია მუნიციპალიტეტებში არსებულ სოფლის  მეურნეობის საინფორმაციო-საკონსულტაციო სამსახურებისაგან, აგრეთვე  შეგიძლიათ მოგვმართოთ, სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევითი ცენტრის სპეციალისტებს, რადგან  დროული და სწორი რჩევის გათვალისწინება  დაიცავს ფერმერების ზარალისაგან და სხვადასხვა გაუთვალისწინებელი რისკებისაგან.

ფრიდონ სანაია,

სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევითი ცენტრის ბოსტნეული და ბაღჩეული

კულტურების კვლევის სამსახურის უფროსი სპეციალისტი