ბოსტნეული კულტურების თესვის, დარგვის და მოსავლის აღების ვადები საქართველოში აგროკლიმატური ზონების მიხედვით 

სოფლის  მეურნეობის რენტაბელობისთვის საჭიროა მინდვრის და უშუალოდ ბოსტნეული კულტურები დაირგოს და დაითესოს აგროკლიმატური ფაქტორების მოთხოვნილების მიხედვით, ძირითადად სითბურ რეჟიმისადმი მათი დამოკიდებულების შესაბამისად.

საქართველოს ტერიტორია ბუნებრივი პირობების და ბოსტნეული კულტურების მოვლა-მოყვანის მიხედვით აღმოსავლეთ და დასავლეთ ნაწილში დაყოფილია ზონებად და ქვეზონებად, რომლებიც მკვეთრად განსხვავდება ერთმანეთისაგან.

ფერმერებისთვის აგროკლიმატური ზონების მახასიათებლების  ზედმიწევნით ცოდნა აუცილებელია ბოსტნეული  კულტურების წარმოების და უხვი მოსავლის მისაღებად.

დასავლეთ საქართველოში გამოყოფილია მებოსტნეობის  სამი ზონა:

1-დაბლობი-ბარის სუბტროპიკული,თბილი.

2-მთისწინა, ზომიერად თბილი.

3- მაღალმთიანი ცივი.

პირველი ზონა იყოფა სამ ქვეზონად, ხოლო მე-2 და მე-3 ზონა _ ორ ქვეზონად.

აღმოსავლეთ საქართველოშიც გამოყოფილია მებოსტნეობის  სამი ზონა:

1-ბარის , მშრალი სუბტროპიკული.

2—მთისწინა, ზომიერად თბილი, მშრალი .

3—მაღალმთიანი, ცივი.

აღმოსავლეთ საქართველოს სამივე ზონა იყოფა ორ-ორ ქვეზონად. ცხრილებში კარგად ჩანს ზონების და ქვეზონების მიხედვით ბოსტნეულის თესვა-რგვის და მოსავლის აღების კალენდარული ვადები. მაგ: აღმოსავლეთ საქართველოს 1 ზონის 1 და მა-2 ქვეზონაში, ზღვის დონიდან 200-500 მეტრზე, კომბოსტოს ადრეული თესვა დასაშვებია 1 თებერვლიდან  20 თებერვლამდე, დარგვა 15 მარტიდან 25 მარტამდე, მოსავლის აღება 1 ივნისიდან 20 ივნისამდე.        

 ბოსტნეული კულტურების თესვა-რგვის და მოსავლის აღების ვადები. აღმოსავლეთ საქართველოს I და II ზონა. 200-1000 მეტრი ზღვის დონიდან.

	კულტურა		1 ზონა I და II ქვზონა ზღვის დონიდან 200-500 მ. შიდა და გარე კახეთის დაბლობი, გარდაბანი, მარნეული, თეთრიწყარო, ბოლნისი			II ზონა I და II ქვეზონა ზღვის დონიდან 500-1000 მ. მცხეთა, კასპი, გორი, ხაშური, ქარელი, ბორჯომი, სამხრეთ ოსეთის და მესხეთის დაბლობები
			თესვა	რგვა	მოსავლის აღება	თესვა	რგვა	მოსავლის აღება
1	კომბოსტოს ადრეული თესვა		1/II-20/II	15/III-25/III	1/VI-20/VI	15/II-25/II	30/III-20/IV	1/VII-10/VIII
2	საშუალო და საგვიანო კომბოსტო		1/VII-10/VII	1/VIII-10/VIII	10/XI-30/XI	1/VI-15/VI	5/VII-15/VIII	20/X-10/XI
3	ყვავილოვანი კომბოსტო		15/III-1/IV	25/IV-15/V	25/VI-10/VII	25/III-10/IV	1/V-10/V	1/VII-20/VIII
4	პამიდორი საჩითილედ კვალსათბურები, წიწაკა		15/II-15/III	20/IV-10/V	25/VI-1/X1	15/III-20/III	15/V-25/V	20/VII-1/X1
5	გაზაფხულზე კიტრის ღია გრუნტში თესვა		10/III-20/III		20/V-1/VIII	20/IV-30/IV		1/VII-20/ X
6	ხახვის თესვა	გაზაფხულზე	20/II-20/III		20/VIII-15/IX	10/II-20/III		10/VIII-10/IX
		შემოდგომით	1/IX-10/X		10/VII-10/VIII	1/X-15/XI
7	ნიორი			25/IX-10/X	15/VI-1/VII		1/II-1/III	1/VII-20/VII
8	პრასი		20/II-20/III		1/V-1/XII	20/III-25/IV		20/VI-1/X
9	სუფრის ჭარხალი		15/III-1/IV		1/VIII-1/XI	10/III-10/IV		15/IX-15/X
10	სტაფილო	გაზაფხულზე	20/II-20/III		1/V-1/VII	25/V-30/VI		10/VII-15/VIII
		შემოდგომით	1/IV-30/VI		1/X-20/VII1	1/III-1/IV		20/X-1/XI
11	ოხრახუში, ნიახური		20/II-20/III		1/VI-1/XI	15/III-1/IV		1/VI-1/XI
12	ბარდა, გაზაფხულზე, თესვა		1/II-10/II		10/V-15/VII	15/III-25/III		15/VI-30/VI
13	ცერცვი		1/III-10/III		15/V-20/VI	20/III-30/III		25/V-1/VII
14	ისპანახი, სალათი, ქინძი, წიწმატი		1/VIII-15/X		20/X-1/IV	10/III-10/IV		15/V-10/VI
			20/II-1/IV		15/IV-20/V	1/IV-15/V		15/V-15/VI

ბოსტნეული კულტურების თესვა-რგვის და მოსავლის აღების ვადები. აღმოსავლეთ საქართველოს მებოსტნეობის III ზონა 1200-2200 მეტრი ზღვის დონიდან

	კულტურა	III ზონა  I ქვეზონა – სამცხე ჯავახეთი, სამხრეთ კავკასიონი, ჯავახეთი,ჩრდ. საქართველოს მთის კალთები 1200-1700 მ. ზღვის დონიდან			III  ზონა . II -ქვეზონა –1700-2200 მეტრი ზღვის დონიდან
		თესვა	რგვა	მოსავლის აღება	თესვა	რგვა	მოსავლის აღება
1	საადრეო კომბოსტო	1/III-10/III	1/V-25/V	30/VII-25/VIII	25/III-10/IV	15/V-1/VI	15/VIII-1/X
2	საშუალო და საგვიანო კომბოსტო	10/IV-5/V	1/VI-10/VI	1/IX-1/XI	10/V-20/V	15/VI-25/VI	15/IX-25/IX
3	კალნაბი – საადრეო კვალსათბურში საჩითილე (ყვავილოვანი კომბოსტო)	–	–	–	25/IV-5/V	1/VI-15/VI	1/X-10/XI
4	პამიდორი საჩითილედ კვალსათბურებში	1/IV-20/IV	25/V-1/VI	1/VIII-15/IX	–	–	–
5	ლობიო	1/V-20/V	–	1/VIII-20/IX	20/V-10/VI	–	10/VIII-20/IX
6	კიტრი	10/V-10/VI	–	15/VIII-1/IX	–	–	–
7	ხახვი	1//IV-20/IV	–	15/VIII-20/IX	10/V-20/V	–	1/VIII-10/IX
8	პრასი	15/IV-10/V	–	10/VI-25/IX	10/V-20/V	–	1/VIII-20/IX
9	სუფრის ჭარხალი	15/IV-10/V	–	15/IX-1/X	20/IV-10/V	–	1/X-20/X
10	სტაფილო	10/IV-10/V	–	15/IX-1/X	20/IV-10/V	–	1/X-20/X
11	ოხრახუში, ნიახური	20/IV-10/V	–	15/VIII-15/IX	1/V-20/V	–	20/VIII-20/IX
12	ბარდა, ცერცვი	20/IV-10/V	–	1/VIII-1/IX	1/V-20/V	–	10/VIII-1/IX
13	ნიორი		1/IX-1/X	10/VIII-20/IX		1/V-10/V	1/VIII-15/VIII
14	ისპანახი, სალათი, ქინძი, წიწმატი	10/IV-15/V	–	15/V-10/VI	1/V-15/V	–	10/VI-1/VIII

ბოსტნეული კულტურების თესვა-რგვის და მოსავლის აღების ვადები. დადასავლეთ საქართველოს I და II ზონა.  250-1000 მეტრი ზღვის დონიდან

	კულტურა		1 ზონა. I, II და III ქვეზონა ზღვის დონიდან 250 მ. აჭარის, გურიის, სამეგრელოს დაბლობი, აფხაზეთის ჩრდილო ნაწილი,-გულრიფშის, სოხუმის, გუდაუთის, გაგრის რაიონები, ქუთაისი, წყალტუბო, სამტრედია, ვანის რაიონები.			II ზონა.  I და II ქვეზონა ზღვის დონიდან 250-1000 მ. ზემო იმერეთი და სხვა რაიონების მთისწინა ნაწილი, რაჭა ლეჩხუმის რაიონების დაბლობი.
			თესვა	რგვა	მოსავლის აღება	თესვა	რგვა	მოსავლის აღება
1	კომბოსტოს ადრეული თესვა		1/IX-1/X	1/XI-30/XII	20/IV-30/VI	10//III-10/IV	25/IV-15/V	1/VII-1/VIII
2	საშუალო და საგვიანო კომბოსტო		25/VI-15/VII	1/VIII-20/VIII	20/XI-25/XI	1/IV-10/IV	15/V25/VI	1/IX-20/XI
3	ყვავილოვანი კომბოსტო		15/VI-10/VII	15/VIII-25/VIII	25/X-1/XI	1/III-20/III	5/IV-25/IV	15/VI-1/VIII
4	პამიდორი საჩითილედ და წიწაკა		15/II-15/III	15/IV-10/V	1/VIII	1/III-20/III	1/V-15/V	10/VII-10/IX
5	გაზაფხულზე კიტრის ღია გრუნტში თესვა		10/III-20/III 10/IV-20/V		25/V-10/VIII20/VI-20/VIII	15/III-25/III15/IV-1/V		15/VI-1/IX 10/VII-10/IX
6	ხახვის თესვა	გაზაფხულზე	10/II-10/III		1/VII-20/VIII	10/II-20/III		1/VIII-1/IX
		შემოდგომით	15/IX-1/XI		1/VI-1/VIII
7	ნიორი			1/VIII-1/X	10/VI-10/VII		1/VIII-1/XI	25/VI-15/VII
8	პრასი		20/II-20/III	1/IV-1/V	10/VI-30/XII	1/II-30/III	15/IV-5/V	10/IX-30/II
9	სუფრის ჭარხალი		20/II-20/III		10/VI-10/X	10/III-10/IV		10/IX-25/X
10	სტაფილო	გაზაფხულზე	1/II-10/III		15/VI-1/XI	20/III-10/IX		15/IX-10/X
		შემოდგომით	10/VI-25/VII		15/IX-10/X	20/VI-20/VII		1/X-30/X
11	ოხრახუში, ნიახური		1/II-10/III		1/V-1/XII	15/II-15/III		1/VI-30/XII
12	ბარდა, გაზაფხულზე თესვა		1/II-10/III		10/V-15/VII	15/III-25/III		15/VI-10/VII
13	ცერცვი		1/II-10/III		15/V-20/VI	20/III-30/III		25/V-1/VII
14	ისპანახი, სალათი, ქინძი, წიწმატი		1/VII-15/X		20/XI-	10/III-10/IV		15/V-1/VIII
			10/II-25/III		10/IV-15/V	25/III-10/V		15/V-10/VI

ბოსტნეული კულტურების თესვა-რგვის და მოსავლის აღების ვადები. დასავლეთ საქართველოს მებოსტნეობის III ზონა 1000-2100 მეტრი ზღვის დონიდან

	კულტურა	III ზონა. I ქვეზონა – სვანეთის, აჭარის, რაჭა-ლეჩხუმის მთის სოფლები 1000-1500 მ. ზღვის დონიდან			III ზონა. II ქვეზონა – 1500-2100 მეტრი ზღვის დონიდან
		თესვა	რგვა	მოსავლის აღება	თესვა	რგვა	მოსავლის აღება
1	კომბოსტოს ადრეულ გაზ. თესვა	30/IV-10/V	2/VI-20/VI	10/IX-30/IX	–	–	–
2	საშუალო და საგვიანო კომბოსტო	1/IV-15/IV	5/V-5/VI	1/IX-15/X	10/IV-20/IV	20/V-1/VI	15/X-25/IX
3	ყვავილოვანი კომბოსტოს სგაზაფხულო თესვა	20/III-30/III	20/V-10/VI	1/VIII-1/IX	1/IV-15/IV	20/V-1/VI	20/VII-20/VIII
4	პამიდრი საჩითილედ კვალსათბურებში	1/IV-10/IV	20/V-10/VI	10/VIII-25/IX	–	–	–
5	კიტრის გრუნტში თესვა, გაზაფხულზე	5/V-10/V	–	1/VIII-10/IX	–	–	–
6	ხახვის გაზაფხულზე თესვა	15/IV-10/V	–	20/VIII-1/IX	1/V-15/V	–	1/VIII-1/IX
7	ნიორი	–	15/IX-10/X	20/VII-10/VII	–	10/IV-5/V –	15/VIII-1/IX
8	პრასი	30/I11-1/V	10/V-1/VI	10/ IX -25/ X11	1/IV-1/V	10/V-30/V	1/VIII-20/IX
9	სუფრის ჭარხალი	1/V-15/V	–	15/IX-1/X	20/V-1/VI	–	20/VIII-1/IX
10	სტაფილო	20/IV-20/V	–	15/IX-1/X	1/V-20/V	–	1/VIII-10/IX
11	ოხრახუში, ნიახური	10/IV-10/V	–	1/VIII-1/IX	–	–	–
12	ბარდა, ცერცვი	20/IV-10/V	–	30/VIII-10/IX	–	–	–
13	ცერეცო	15/V-10/V	–	10/VIII-1/IX	1/V-20/V	–	10/VIII-10/IX
14	ისპანახი, სალათი, ქინძი, წიწმატი	20/IV-10/V	–	1/VIII-1/IX	1/V-20/V		20/VI-10/VIII

 ნატო კაკაბაძე,   სმმ დოქტორი