ქვევრი კი არა _ ქვევრში ღვინო სუნთქავს

ღვინო დავარგების მთელი პროცესის მანძილზე იმდენი რაოდენობის ჟანგბადს მოიხმარს, რომ მის გასატარებლად  ფორების 1-2% სრულიად საკმარისია. მაგრამ ქვევრში მოთავსებული ღვინო საჭირო ჟანგბადს სულ სხვა მექანიზმით იღებს. თუ რა მექანიზმით ხდება ეს, ზემოთ აღვნიშნე, საბოლოო დასკვნა კი შემდეგი ცდით მიღწეული შედეგების შემდეგ გავაკეთე (თუ გაიმეორებთ, ამაში ყველა ადვილად დარწმუნდებით)…

ქვევრს ქართველები 80 საუკუნეა ერთი და იმავე კლასიკური მეთოდით, ერთი და იმავე მასალისაგან, ერთი და იმავე ფორმით ვაშენებთ. რა თქმა უნდა სხვადასხვა ათასწლეულში მის ფორმაში ჩვენს წინაპრებს მცირე ცვლილებები შეჰქონდათ, მაგრამ ეს ცვლილებები ქვევრს ყოველთვის უფრო დახვეწილს და სრულყოფილს ხდიდა. რაც შეეხება ნედლეულს, ის ყოველთვის საყოველთაოდ ცნობილი დოზებით კარგად შეზელილი აყალოსა და თირი თიხის ნაზავი იყო და არის დღემდე.

ქვევრი, დღესაც საჭიროებს ცვლილებებს, რომ მისი შენების და გამოყენების დროს, კაცობრიობის მიერ ტექნიკა-ტექნოლოგიებში მიღწეული პროგრესი აისახოს. მაგრამ დღემდე არსებული და დროით გამოცდილ-დამკვიდრებული ტრადიციული მეთოდი, მაქსიმალურად უნდა შენარჩუნდეს. რაც შეეხება ქვევრის სამშენებლო ნედლეულს: თიხას და კარგად გარეცხილ მდინარის ქვიშას, მისი სხვა ნედლეულით შეცვლა ჩვენს წინაპარს არასდროს უფიქრია, რასაც ამტკიცებს კიდეც საქართველოს ტერიტორიაზე მოპოვებული თიხის ნაკეთობათა უძველესი ნიმუშები. მით უმეტეს, რომ მათ მიერ დამზადებული ქვევრის კედლიდან ისე ჟონავდა ღვინო, როგორც დღეს ჟონავს. ნიშანდობლივია ის ფაქტი, რომ ისინი კარგად იცნობდნენ წერნაქს, მინანქარს, ჭიქურს, სანთელს და ქვევრის კედლის დასამუშავებელ ბევრ სხვა საშუალებას, მაგრამ ქვევრთან მიმართებაში მათ გამოყენებაზე უარი თქვეს. დასაფიქრებელი ფაქტია.

დღეს საქართველოში ქვევრის შენების ბუმია. იმედია მალე მისი წარმოება გაათმაგდება და გაასმაგდება, ამასთანავე შემოთავაზებული იქნება მრავალი სიახლე, როგორც მისი შენების, ისე გამოყენებული ნედლეულის გამრავალფეროვნების კუთხით, მაგრამ მუდამ უნდა გვახსოვდეს, რომ ქვევრის შენება კლასიკაა, რომლსაც საქართველოში, კლასიკად ქცეული შენების წესები, მეთოდები და ნედლეული აქვს, ამიტომ ყოველგვარი სიახლე ფართო განსჯა-განხილვის საგანი უნდა გახდეს და მხოლოდ ამის შემდეგ, იქნას მიღებულ-დანერგილი.

ქვევრი სათანადოდ დღემდე არავის უკვლევია. რაც შეეხება ღვინოს, ის მრავალმხრივაა გამოკვლეულ-შესწავლილი, ამიტომ ფართოდაა ცნობილი ყველა ის მოთხოვნა, რომლებსაც ღვინო ჭურჭელს უყენებს. ამ მოთხოვნათაგან ძირითადი ღვინის მიმართ ჭურჭლის აბსოლუტური ინერტულობაა. ღვინო ითხოვს, რომ მის სუნსა და გემოს ჭურჭელი არ შეეხოს, არც გაუმჯობესების და არც გაუარესების კუთხით, რადგან ორივე შემთხვევაში ღვინო ბუნებრიობას (ნატურალობას) კარგავს. ღვინო ითხოვს, რომ დავარგების პროცესში მუდმივი დაბალი ტემპერატურა ჰქონდეს და ნორმით მარაგდებოდეს ჟანგბადით. ქვევრი ღვინის ამ მოთხოვნას დღემდე სრულად აკმაყოფილებს, ამიტომა ის ღვინისათვის დღემდე ერთადერთი მისაღები ჭურჭელია და იქნება ყოველთვის, თუ მას ისე ავაშენებთ, როგორც ღვინოს უნდა და არა ისე, როგორც ჩვენ გვინდა.

ტრადიციულად ჩვენი წინაპარი ქვევრის სამშენებლო მასალად ყოველთვის ცხიმიან თიხას (აყალოს) და მის გასამჭლევებლად თირ (მჭლე) თიხას იყენებდა. მათი ნორმით შერევის შედეგად მექვევრე ოსტატს ნებისმიერი ფორიანობის მქონე ქვევრის კედლის მიღება შეუძლია. როცა ნორმით შერეულ-გადაზელილი თიხისაგან აშენებული ქვევრი ნორმალურად გამოიწვება ის აბსოლუტურად ინერტულია ღვინის მიმართ და ასეთი ქვევრიდან ღვინის გაჟონვა გამორიცხულია, თუ რა თქმა უნდა, მის გარშემო შემოყრილი მიწა არ გაშრა და ქვევრიდან ღვინო არ გაიწოვა, ანუ ქვევრის კედლიდან კი არ ჟონავს ღვინო, არამედ ქვევრიდან ღვინო გაიწოვება, რომლის აღსაკვეთად არაა აუცილებელი ქვევრის კედელში ფორების ამოვსება.

საქართველოში ქვევრს ყველა კუთხეში აშენებენ, არის კუთხეები, სადაც თირი თიხა არ აქვთ. ასეთ ადგილებში ტრადიციულად საქვევრე თიხას კარგად გარეცხილი მდინარის ქვიშით ამჭლევებენ და არა მდინარის ლამით, რომელსაც დღეს ზოგიერთი მექვევრე იყენებს, რაც ყოვლად დაუშვებელია, რადგან ლამი მდინარის წყლის დალექვის შედეგად მიღებული მასაა, რომელიც დაბინძურებულია ყველა იმ შხამებით, რომლებიც დღეს სოფლის მეურნეობაში გამოიყენება.

მართალია, სახელისუფლებო სამეცნიერო კვლევით ორგანიზაციებს ქვევრი სათანადო დონეზე არასდროს შეუსწავლიათ, მაგრამ ენთუზიასტები მას ყოველთვის იკვლევდნენ და შემდეგშიც გამოიკვლევენ. რაც შეეხება კვლევის შედეგების გამოქვეყნებას, ისინი ამას იშვიათად ახერხებენ, მაგრამ არის გამონაკლისები. აღნიშნულ კვლევებში ბევრი მეცნიერი ფრიად საინტერესო მოსაზრებას გამოთქვამს როგორც ქვევრის შენების, ისე მისი გამოყენების თვალსაზრისით, მაგრამ ამ წინადადებებში არის ისეთ შემოთავაზებებიც, რომელთა საჭიროება დღეს დღის წესრიგში, უბრალოდ, არ დგას, რადგან ამით ქვევრის შენების პრობლემები კი არ გვარდება, არამედ, პირიქით მატულობს. ასე მაგალითად:

როგორც ცნობილია, ქვევრი ცხიმიანი და თირი თიხის ნორმით შეზავებულ-შეზელილი თიხისგან შენდება. სადაც თირი თიხა არ არის, იქ კარგად გარეცხილ მდინარის ქვიშას იყენებენ. ქვევრის სამშენებლო კაზმში ყველა ეს კომპონენტი ათასობით წლით კარგად გამოცდილი ტრადიციული ნედლეულია და კლასიკას წარმოადგენს. ასევე უნდა აღინიშნოს, რომ ორივე ეს თიხა კარიერზე ზედა და ქვედა ფენას წარმოადგენს და ერთ ორმოში იჭრება, ასე რომ მექვევრისათვის მათი მოპოვება პრობლემას არ წარმოადგენს. საქართველოში მდინარეც ყველგანაა და არც ქვიშის მოპოვებაა რთული.

პრესაში გამოქვეყნებულ კვლევებში კი არის წინადადება კაზმში გამამჭლევებლად თირი თიხის მაგიერ ფარავნის პერლიტი ან ნინოწმინდის პემზა გამოიყენონ. ამ წინადადებაზე რამდენიმე მიზეზის გამო ალბათ უარი უნდა ითქვას: პირველი ის, რომ კაზმში ისინი ახალი, ღვინოსთან ურთიერთობის კუთხით ჯერაც შეუსწავლელი კომპონენტებია, ამიტომ პირველ რიგში, ორივე ეს ნედლეული ღვინოსთან მიმართებაში კარგად უნდა იქნას შესწავლილი და მხოლოდ ამის შემდეგ გაეწიოს რეკომენდაცია. მეორე, როგორც ცნობილია, აღნიშნულ გამამჭლევებელთა კარიერები ნინოწმინდასა და ფარავნის ტერიტორიაზეა, ქვევრს კი მთელი საქართველოს ტერიტორიაზე აშენებენ, ანუ ამ ნედლეულის შესყიდვის, გადაზიდვის და კაზმში მისაცემად მის გადამუშავება-გამზადებას გარკვეული თანხა დაჭირდება. გამოდის, რომ ყოველგვარი აუცილებლობის გარეშე ვიმრავლებთ პრობლემებს და ვზრდით ქვევრის თვითღირებულებას. აქედან შეიძლება გამოვიტანოთ ასეთი დასკვნა-შეგონება: ქვეყანაში გვაქვს დროით გამოცდილი ტრადიციული გამამჭლევებელი თირი თიხა და მდინარის ქვიშა, რომელთა ახლით შეცვლა დღეს არავითარ აუცილებლობას არ წარმოადგენს და ყველამ თავი უნდა შევიკავოთ მსგავსი, ჯერაც შეუსწავლელი წინადადებებისაგან.

ასევე, არის წინადადება ქვევრის კედელი ცვილის მაგიერ ნანოკოლოიდური წერნაქით დაიფაროს, რომელიც ქვევრის კედელში ღრმად შეიწოვება და ქვევრთან შექმნის გაპრიალებულ ზედაპირს, რომ ის ხელს შეუწყობს შეცხობის პროცესს, აავსებს ფორებს და ქვევრის კედელს მტკიცეს გახდის. როგორც ხედავთ, ესეც სიახლეა ქვევრისთვის და რამდენიმეწლიანი კვლევა-შემოწმების გარეშე მისი პრაქტიკაში დანერგვა არ შეიძლება. მით უმეტეს, ჯერ ერთი, კაზმში ცხიმიანი თიხის მომატება-დაკლებით ნებისმიერი ფორიანობის ქვევრის კედლის მიღება შეიძლება და მეორე, ქართველმა მექვევრეებმა დიდი ხანია ისწავლეს ქვევრის შიდა კედელზე 1-2 მმ-ის სისქის აყალოს გადაკვრით დაბალფორიანი გაპრიალებული ზედაპირის მიღება. რაც შეეხება იმას, რომ წერნაქი ცვილის მაგივრობას გაწევს, დღეს ალბათ ცვილის შემცვლელზე კი არ უნდა ვიფიქროთ, არამედ იმაზე, თუ როგორ მოვაშოროთ ქვევრის კედელს ცვილიც და ყველა სხვა დასამუშავებელი საშუალებები, რადგან ამ შემთხვევაში ღვინო თიხის ჭურჭელში კი არაა ჩასხმული, არამედ ამ საცხებთა სარკოფაგში ზის და იზოლირებულია გარესამყაროდან.

საერთოდ, კარგი იქნება თუ ყველა გაითავისებს ამ ჭეშმარიტებას: როცა ათასობით წლით გამოცდილი ნედლეული ახლით გვინდა შევცვალოთ, ეს ახალი ათი თავით მაღლა უნდა იდგეს ძველ-ტრადიციულთან შედარებით. ის, რომ ამ სიახლით გამოწვის ტემპერატურა რამდენიმე ათეული გრადუსით შემცირდება, ქვევრის ფორებს ამოავსებს და ქვევრი მტკიცე გახდება, ეს ის მიზეზები არ არის, რისთვისაც კაზმში ახალ ღვინოსთან ურთიერთობაში ჯერაც შეუსწავლელი ნედლეული შევიტანოთ. რაც შეეხება ქვევრის სიმტკიცეს, ცნობილია, რომ ქვევრის სიმაგრე მის დაბალფორიანობასა და სიმტკიცეში კი არ არის, არამედ მისი დრეკადობის უნარშია რადგან ქვევრი მიწაშია, ის, პირველ რიგში, მიწისძვრამედეგი უნდა იყოს. ცნობილია, რომ მიწისძვრას მტკიცე კი არა, ფორიანი, დრეკადი და რხევების ჩამხშობი კედელი უძლებს და არა მტკიცე, რაც დაადასტურა კიდეც 1991 წლის დასავლეთ საქართველოში მომხდარმა დამანგრეველმა მიწისძვრამ, რომლის დროსაც თითქმის ყველა ქვევრი და თიხით ნაგები სახლი გადარჩა, ცემენტით მტკიცედ ნაგები კი ყველა შენობა დაინგრა.

ქვევრის უპირატესობა ღვინის სხვა ჭურჭელთან შედარებით მისი კედლის ჟანგბადგამტარობის უნარშია. „ქვევრი სუნთქავს“, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მის კედელში ჰაერი წინ და უკან დანავარდობს. ეს ნიშნავს, რომ ქვევრში ღვინო არაა იზოლირებული გარე სამყაროსგან და მისთვის საჭირო ჟანგბადის აღება, ქვევრის კედლის გავლით, ქვევრის გარშემო შემოყრილი ჟანგბადით გაჯერებული სველი მიწიდან შეუძლია. უნდა აღინიშნოს, რომ ქვევრს ჟანგბადი არ ჭირდება და ის არც სუნთქავს, ჟანგბადი ღვინოს ჭირდება და ის მას გარედან ქვევრის ჟანგბადგამტარი კედლის გავლით იღებს, მისი მექანიზმი კი ასეთია: ქვევრის გარშემო შემოყრილი სველი მიწა გაჯერებულია ჟანგბადით, ასეთივე მდგომარეობაშია ქვევრის სველი კედელი და ქვევრში ჩასხმული ღვინო, ანუ სამივე მათგანი ჟანგბადით გაჯერებულ ერთ სველ მთლიანობას წარმოადგენს. როცა ღვინის დავარგების დროს ღვინოში ჟანგბადი იხარჯება, მისი შევსება ქვევრის სველ კედელში არსებული ჟანგბადით ხდება, ხოლო ქვევრის კედელი ჟანგბადს ქვევრის გარშემო შემოყრილი სველი მიწიდან იღებს. რადგან ჟანგბადით გაჯერებული სამივე ეს ობიექტი ერთ სველ მთლიანობას წარმოადგენს, ღვინისგან ჟანგბადის გახარჯვის დროს მისი შევსება მომიჯნავე წყაროდან ისე ბუნებრივად ხდება, როგორც მდუღარე წყალი გაციების დროს ჰაერიდან ბუნებრივად იერთებს ჟანგბადს. ქვევრში ღვინის ჟანგბადით მომარაგების ამ პროცესს ჩვენმა წინაპარმა ქვევრის სუნთქვა უწოდა. თუ ვინმე ფიქრობს, რომ ეს ტერმინი სრულად არ გამოხატავს მასში მიმდინარე პროცესების არსს, მაშინ ვთქვათ, რომ „ქვევრში ღვინო სუნთქავს“ და არა „ქვევრი სუნთქავს“.

გაზეთ „საქართველოს რესპუბლიკის“ 2 მარტის ნომერში გამოქვეყნდა თანამედროვე ქართული კერამიკის ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელის პროფ. გურამ გაფრინდაშვილის წერილი: „ქვევრი (ჭური) მზეჩასხივებული ღვინის იშვიათი ჭურჭელი“, სადაც ბატონი პროფესორი ბევრ საჭირბოროტო საკითხზე ამახვილებს ყურადღებას. მათი უმრავლესობა, სამწუხაროდ, დღემდე მოუგვარებელია და ცუდად იმოქმედებს ქვევრის მსოფლიო მეღვინეობაში დანერგვის საკითხის დადებითად გადაწყვეტაზე. წერილში ასევე, არის ავტორის მოსაზრებები საკითხებზე, რომელთა რეკლამირება არ წაადგება ქვევრის მსოფლიო მეღვინეობაში დანერგვის საქმეს. ბატონი პროფესორი წერს: „…კატეგორიულად ვაცხადებ, რომ შეუძლებელია ნორმალურად გამომწვარ ან ნახევრად შემცხვარ ქვევრში ადგილი ჰქონდეს რაღაც პირდაპირ და უკუმიმართულების მოვლენებს. ფორები, რომლებიც გამომწვარ ქვევრშია, მიუხედავად ფორმისა და შემოწერილობის სხვადასხვაობისა, არის დახურული წრიული ფორმის, რომელიც არ მონაწილეობს ფილტრაციის პროცესში. ორივე მხრიდან ღია არხისებური ფორები იმ შემთხვევაში მონაწილეობს სითხის ან აირის ფილტრაციის პროცესში, თუ მათ აქვთ სწორი, პირდაპირი და არა კლაკნილი ან მარყუჟისებრი ფორმა. ასევე არ მონაწილეობს ფილტრაციის პროცესებში ე.წ. ჩიხურა ფორები. ვერცხლისწყლის ფორომეტრით დადგენილია, რომ ნორმალურად გამომწვარი ქვევრის ტიპის კერამიკაში შეღწევადი ფორების რაოდენობა მცირეა და შეადგენს 1-2%-ს საერთო ფორების რაოდენობიდან, ამიტომ ქვევრი „არ სუნთქავს“. ყველა აქ დაწერილს გავიზიარებდი, ქვევრის კედლის ეს „დახურული და წრიული ფორმის ფორები“ შიგნიდან გარეთ ღვინოს რომ არ ატარებდეს, ხოლო გარედან შიგნით წყალს. თუ კედელი სითხეს ატარებს, ე.ი. მისი ფილტრაციის პროცესშიდაც მონაწილეობს და, ცხადია, სითხეგამტარ კედელს სითხესთან ერთად, ჟანგბადის გატარებაც თავისუფლად შეუძლია. ღვინო, დავარგების მთელი პროცესის მანძილზე იმდენი რაოდენობის ჟანგბადს მოიხმარს, მის გასატარებლად ფორების 1-2% სრულიად საკმარისია. მაგრამ ქვევრში მოთავსებული ღვინო საჭირო ჟანგბადს სულ სხვა მექანიზმით იღებს. თუ რა მექანიზმით ხდება ეს, ზემოთ აღვნიშნე, საბოლოო დასკვნა კი შემდეგი ცდით მიღწეული შედეგების შემდეგ გავაკეთე (თუ გაიმეორებთ, ამაში ყველა ადვილად დარწმუნდებით):

აიღეთ ორი ახალი ქვევრი (ტევადობას მნიშვნელობა არ აქვს), ერთ-ერთი ნებისმიერი მხრიდან კარგად გასანთლეთ, ხოლო მეორე, გაუსანთლავი ჩდგით მიწაში. დეკემბრის ბოლოს ორივე ქვევრი აავსეთ ლექიდან მოხსნილი წითელი მაჭრით (წითელი, იმიტომ რომ ის დავარგების დროს მეტ ჟანგბადს მოიხმარს, ვიდრე თეთრი). ამის შემდეგ დახურეთ ორივე ქვევრი ჰერმეტულად და დატოვეთ (ღვინო არ გადაიღოთ, რადგან გასანთლულ ქვევრში ღვინო საჭირო ჟანგბადს გადაღების დროს აიღებს), ქვევრები 12-14 თვის შემდეგ გახსენით და შეამოწმეთ. ნახავთ, რომ გაუსანთლავი ქვევრის ღვინო, არა მარტო სუნით და გემოთი იქნება ათი თავით მაღლა გასანთლული ქვევრის ღვინოზე, არამედ გაცილებით უკეთ იქნება დაწმენდილი. ეს იმიტომ, რომ გაუსანთლავ ქვევრში ღვინომ საჭირო ჟანგბადი ქვევრის გარშემო შემოყრილი სველი მიწიდან ქვევრის სველი კედლის გავლით აიღო (თუ როგორ ხდება ეს ზემოთაა აღწერილი), ამიტომ მასში ჟანგვა-აღდგენითი პროცესი ნორმალურად წარიმართა. გასანთლულ ქვევრში კი ღვინოს გემოზე აშკარად შეეტყობა, რომ ჟანგბადის უკმარისობის გამო აღდგენითმა პროცესმა გაუსწრო დაჟანგვის პროცესებს და ამიტომ მისი გემო აშმორებისკენ იქნება მიდრეკილი. თუ ამავე ქვევრებში ჩვეულებრივ წყალს ჩაასხავთ, ჰერმეტულად დახურავთ და ერთი წლის შემდეგ შეამოწმებთ, ნახავთ, რომ კედელგასანთლულ ქვევრში წყალი აშმორებული იქნება, გაუსანთლავ ქვევრში კი ყველა პირვანდელ თვისებას შეინარჩუნებს.

იმის დაწერა, რომ ქვევრში ღვინო არ სუნთქავს, ისეთი დიდი მეცნიერის მიერ, როგორიც პროფ. გურამ გაფრინდაშვილია, განაჩენის ტოლფასია ქვევრისათვის. თუ ქვევრის კედელი არ სუნთქავს, მაშინ რით განსხვავდება ის ღვინის სხვა ჭურჭლისაგან და როგორაა ის, „მზეჩასხივებული ღვინის იშვიათი ჭურჭელი“? მაშინ ის ისეთივე ჭურჭელია, როგორიც ლითონის ემალირებული კასრია ან რკინაბეტონის ბუტი.

აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ თიხაში შეუძლებელია ფორების ისეთი ამოვსება, სითხე რომ არ გაატაროს თუ რა თქმა უნდა შეექმნება ამისთვის შესაფერისი პირობები. რადგან ქვევრი მიწაშია, მისი გვერდებიდან სითხის გაჟონვა ძირითადად დამოკიდებულია არა მისი კედლის ფორიანობაზე, არამედ მის გარშემო შემოყრილი მიწის მდგომარეობაზე. თუ მიწა მშრალია, ის ნებისმიერი ფორებიანი კედლიდან გამოიწოვს ღვინოს. ამაში ადვილად დარწმუნდებით თუ ფორმატის ქაღალდისგან ჭურჭელს გააკეთებთ, მინაზე დადებთ და წყლით აავსებთ, რამდენ ხანსაც არ უნდა დატოვოთ ქაღალდის ჭურჭელი მინაზე, ქაღალდიდან წყალი არ გაჟონავს. თუ ცდას გაიმეორებთ და ამჯერად მინაზე ხელსახოც ქაღალდს დააფენთ და მასზედ წყლით სავსე ქაღალდის ჭურჭელს დადებთ, ზუსტად ერთი წუთი იქნება საკმარისი იმისათვის, რომ ხელსახოცმა ჭურჭლიდან წყალი გამოწოვოს და დასველდეს. პირველ შემთხვევაში ქაღალდმა წყალი იმიტომ არ გაატარა, რომ მინა წყალს არ იწოვს და სითხე არ მოითხოვა, ამიტომ არ მოხდა ჭურჭლდან მისი გაწოვა, ხელსახოცის შემთხვევაში კი პირიქით მოხდა, ხელსახოცი სითხეს ითხოვს და გამოწოვა კიდეც ჭურჭლიდან. ჩვენმა წინაპარმა, იცოდა რა მშრალი მიწის წყლით გაჯერებისაკენ სწრაფვის უნარი, მიწაში ჩადგმული ყველა ქვევრის გარშემო წყლისათვის ოთხ ორმოს ტოვებდა და ამ ორმოებში წყლის ჩასხმით ქვევრის გარშემო მიწას ანესტიანებდა და ამ გზით ქვევრის კედლიდან ღვინის გაჟონვას აფერხებდა. ამიტომ აღარ ჭირდებოდათ მათ ქვევრის კედელში ფორების ამოსაქოლი საშუალებების მოძიება. რაც შეეხება ქვევრის კედლის ცვილით და მისდაგვარი საშუალებებით დაფარვის კულტურის დამკვიდრებას საქართველოში, ეს ბოლო საუკუნეებში ქვევრის გამოწვის გაიოლების მიზნით დამკვიდრებული ცუდი ჩვევაა (ფორიანი ქვევრი გამოწვისას მექვევრეს მეტ დაუდევრობას პატიობს). მოცვილული ქვევრით კმაყოფილი იყო მყიდველიც, რადგან ასეთი ქვევრი ადვილად ირეცხება. სწორეთ ქვევრის კედლის გასანთვლის ამ მავნე ტრადიციის დამკვიდრებამ დაავიწყა ქართველ მეურნე კაცს წინაპრის ტრადიცია, ის, რომ ტრადიციული მეთოდით აღეკვეთა ქვევრიდან ღვინის გაჟონვა და არა მისი კედლის გასანთვლით.

წერილში ბატონი პროფესორი ყურადღებას ამახვილებს ქვევრის შრობის პრობლემაზე და იმაზე, რომ ქვეყანაში მხოლოდ მაღალი ხარისხის ქვევრები უნდა შენდებოდეს და გადიოდეს ექსპორტზე, რომ ამ მხრივ აუცილებელია სიმკაცრე და საქმისადმი სახელმწიფოებრივი მიდგომა. ქვევრს ხარისხის პრობლემა საქართველოში ყოველთვის ჰქონდა და აქვს დღესაც. სამწუხაროდ დღემდე არ ვიცით ის მოთხოვნები, რომელსაც ხარისხიანი ქვევრი უნდა აკმაყოფილებდეს. ამის მოთხოვნათა დადგენა და კონტროლი უპირველეს ამოცანად უნდა დავისახოთ. ასევე, დასადგენია ქვევრის ფორმის სტანდარტი. დიდი სამუშაოა ჩასატარებელი ქვევრის შენების და გამოყენების დროს მექანიზაციის ჩართვის მხრივაც რადგან ქვევრის მსოფლიო მეღვინეობაში დანერგვა ბევრსა და ხარისხიან ქვევრს მოგვთხოვს. დღეს დამკვიდრებული მეთოდით კი არც ხარისხიანი ქვევრის წარმოება შეიძლება და რაოდენობაც მოთხოვნასთან შედარებით მიზერული იქნება. ყველა ამ და სხვა პრობლემების გადაწყვეტა დღეს, უპირველეს ამოცანად უნდა გაიხადოს როგორც ხელისუფლებამ, ისე ყველა მათგანმა, ვისაც ქვევრის ბედი აწუხებს.

ჟორა გაბრიჭიძე,

საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი,

ბიოლოგიურად აქტიურ ნივთიერებათა კვლევის სამეცნიერო ცენტრის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი.