ოროვანდი
ოროვანდი (ბერძნულად Arctium, ითარგმნება, როგორც დათვი) ორწლოვანი რთულყვავილოვანი, მოზრდილი ბალახოვანი მცენარეა.
ოროვანდს საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში უწოდებენ: დელხვინას, დილხვენას, ოლაღუას, ოხაკუას, ოხაკუეს, ოხოკუას, ფათარს, ღალაღუნტას, ღელაღუნტას, ღელეღუნტას, ღორიფუშას, ღულაღუნას, ზურხვინას, ზურხუნაჲს, ძირხვენას, უჩა-ტყას, ყვალმაჩს.
არსებობს ოროვანდის 19 სახეობა.
ოროვანდი ფართოდ გავრცელებული სარეველა მცენარეა.
შემადგენლობა და კალორიულობა
ოროვანდის შემადგენლობაშია: წყალი, ცილები, ნახშირწყლები, საკვები ბოჭკოები, მინერალები – კალიუმი, ფოსფორი, კალციუმი, მაგნიუმი, ნატრიუმი, რკინა, თუთია; ვიტამინები – C, E, B3, B6, B2, B1, B9, K.
კალორიულობაა 100 გრამ ნედლ ფესვზე – 72 კკალორია.
ოროვანდის სამკურნალო თვისებები
ოროვანდი ანთების საწინააღმდეგო, ჭრილობის შესახორცებელი და ანტიდიაბეტური საშუალებაა.
მის ფესვებში არის 45%-მდე პოლისაქარიდი ინულინი, ლორწო, ეთერზეთი, მთრიმლავი, მწარე და ცხიმის მსგავსი ნივთიერებები, ფისი, პროტეინი, დიდი რაოდენობით С-ვიტამინი, მინერალური მარილები. ოროვანდის ფოთლებშია ეთერზეთი, ლორწო, მთრიმლავი ნივთიერებები, ასკორბინის მჟავა. ნაყოფში საკმაოდ ბევრი ცხიმია (20%-მდე).
ოროვანდზე დამზადებულ პრეპარატებს იყენებენ, როგორც ანთების საწინააღმდეგო, ჭრილობის შემახორცებელ, დიაბეტის საწინააღმდეგო საშუალებებს. ინულინის წყალობით ის აუმჯობესებს სისხლში ლეიკოციტების შემადგენლობას, აწესრიგებს ნივთიერებათა ცვლას, აძლიერებს თმის ზრდას. გამოიყენება, როგორც კენჭებისა და მარილების დაგროვების პროფილაქტიკური საშუალება.
ოროვანდი კულინარიაში
ოროვანდის ნაყენის დამზადების წესი
ამ ნაყენის წასმა შეიძლება ჭრილობაზე, დაწყლულებულ ადგილებზე, ყელში გამოვლება ანგინის დროს, თავის დაბანა ან დაბანის შემდეგ თმაზე გადავლება – აჩერებს თმის ცვენას და აუმჯობესებს თმის ხარისხს, აქრობს ქერტლს.
ქრონიკული შეკრულობის დროს კარგია ოროვანდის თესლის ნაყენი. 20 გრამ თესლს დაასხით ერთი ჭიქა მდუღარე წყალი, გააჩერეთ 1 საათი, გადაწურეთ. მიიღეთ 1-2 სუფრის კოვზი დღეში 3-4-ჯერ.
ოროვანდს იყენებენ სიმსივნური დაავადებების დროსაც. ფესვს, თაფლსა და სამედიცინო სპირტს ერთნაირი რაოდენობით ურევენ ერთმანეთში. აჩერებენ ორი კვირის განმავლობაში. გამოიყენება დღეში სამჯერ 1 სუფრის კოვზის ოდენობით.
ოროვანდის მიღება არ შეიძლება
საინტერესო ცნობები ოროვანდზე
ასტროლოგები ოროვანდის ფოთლების მოკრეფას მთვარის პირველ ფაზაში ურჩევენ, როდესაც მზე სასწორის პირველ დეკადაში იმყოფება, ფოთლები მზის ამოსვლიდან შუადღემდე უნდა დაიკრიფოს. ფესვებს კი კრეფენ მთვარის მესამე ფაზაში, მზის ჩასვლისას. ოროვანდი იუპიტერისა და სატურნის ენერგეტიკას უკავშირდება.
წყარო: sputnik-georgia.com