ტირიფისებრი ევკალიპტი

ტირიფისებრი ევკალიპტი – ერთ–ერთი ყინვა­გამძ­ლე და სწრაფმზარდი მცენარეა 15-20 წლის მცენარე 20-25 მეტრი სიმაღლისაა, და საქართ­ვე­ლოს სუბტრო­პი­კულ რაიონებში ყველაზე ფარ­თოდ გავრცელებული სახეობაა. მას უკავია ევკა­ლიპტის ნარგავების 85%-ზე მეტი.

ზრდასრული ტირი­ფისებრი ევკალიპტი ელე­გან­­ტური ტანის, გლუვ­ქერქიანი 40-50მ-მდე ხე-მცე­ნარეა. ცენტრა­ლუ­რი ღერო და ძირი­თა­­დი ტოტები დაფარული აქვს მონაცრისფრო, რომე­ლიც ქერქს იცვ­ლის სისტემა­ტიუ­­რად. იუვე­ნი­ლუ­რი ფოთ­ლები მწვა­ნე, მოპირ­და­პი­რედ გაწყობილი, მჯდომარე და ვიწ­რო ან ფართო ლანცე­ტური აქვს; ასაკოვანი ფოთ­ლე­ბი კი მუქი მწვანე, მორიგეობითი, ყუნწიანი, ნამგ­ლისებრ-ლან­ცე­­ტური ფორმის ან ნამგლისებუ­რად მოხ­­რილი. ფე­სვ­თა სისტემა უხვად იწოვს ნიადა­გიდან ტენს, ხოლო ფოთ­ლები ინტენ­სიუ­რად აორთქ­ლე­ბენ მას.

ტირიფისებრი ევკალიპტის ყვავილი იღლიაში სამყვა­ვი­ლო­ვან ქოლ­გად ზის, ყვავილსაფარი მომრგვალო, კოკორი მოკლე ყუნწ­ზე მჯდომარე კვერცხისებრი ან ცილინდრული ფორ­მის აქვს.

ტირიფისებრი ევკა­ლიპ­ტის სამშობლოა სამხრეთ ავსტ­რალია, უელსი, ვიქ­ტორია, და ტას­მა­ნია. იზრ­დე­ბა ქვიშნარ–თიხნარ და ალუვიურ ნიადა­გებ­ზე, რო­გორც დაბლობში, ისე მთებში, ზღვის დო­ნი­დან ათას მეტრ სიმაღლეზე.

მერქანი, რომელიც მაღალ კლასს არ განეკუთნებ აქვს თეთრი, ან ღია-მოყვიტალო ფერის, მაგარი, ზო­მიე­რად მტკიცე, საკმაოდ მსუბუქი და მყიფე, მაგრამ არამკრივი რომელიც დამაკმაყოფილებელი ღირსებით ხასიათდება და შეიძლება გამოიყენონ საამშენებლო საქმეში და სხვა სამეურნეო მიზნებისთვის. ფოთ­ლე­ბი შეიცავს 0.5-1.5%-მდე ძვირფას ეთეროვან ზეთს, რომლის შემადგენლობაში შედის ცინეოლი, პი­ნენი, ფელანდრენი და სესკვიტერპენები, ამიტომ მის ეთერზეთზე დიდი მოთხოვნილებაა საპარფიუ­მე­რო და ფარმაკოლოგიურ მრეწველობაში.

ტირიფისებრი ევკალიპტს  ახა­სია­თებს ამონაყრებით სწრაფად და მძლავრად განახ­ლე­ბის უნარი, შეიძლება მისი გავრცელება როგორ ხე-ღეროვან, ისე ამონაყარი კულტურის სახით.

ტი­რი­ფისებრი ევკალიპტის მუდმივ ადგილზე დარგვის საუკეთესო ვადაა გაზაფხული.

სტანდარტულად ითვ­ლება 30-35 სმ სიმაღლის ნერგები, რომლებსაც აქვთ საღი ფოთლები.

რეზო ჯაბნიძე,

სსმმ აკადემიის აკადემიკოსი