უალკოჰოლო სასმელები
უალკოჰოლო სასმელების დანიშნულებაა წყურვილის მოკვლა. გარდა ამისა გარკვეული კვებითი ღირებულებით ხასიათდებიან, მათ შემადგენლობაში მცენარეული ექსტრაქტების, წვენების, შაქრის და სხვა ინგრედიენტების შემცველობის გამო.
ნატურალურ ინგრედიენტებზე დამზადებული უალკოჰოლო სასმელებზე მოთხოვნა განუხრელი ზრდის ტენდენციით ხასიათდება. პოპულარულია ისეთი სასმელები, რომელთაც მკვეთრად გამოხატული არომატი აქვთ. მათ შორის, ისეთ უალკოჰოლო სასმელებზე, რომლებიც მზადდება ციტრუსოვნების და ზოგადად სუბტროპიკული მცენარეული ნედლეულის ბაზაზე. უალკოჰოლო სასმელების ერთ-ერთ ძირითად კომპონენტს, რომელიც მათ საგემოვნო თვისებებს განსაზღვრავს არომატული ნივთიერებები წარმოადგენენ.
ტერმინი „უალკოჰოლო სასმელები“ _ უაღრესად ფართო მნიშვნელობის გამომხატველია. ამ სახელწოდების ქვეშ შეგვიძლია ვიგულისხმოთ ისეთი, გავრცელებული სასმელები, რომლებიც არ შეიცავენ ალკოჰოლს. მაგრამ ტექნოლოგიების თვალსაზრისით იგი სულ სხვა გაგებით იხმარება. უალკოჰოლო სასმელებს ისეთ პროდუქტებს უწოდებენ, რომლებიც ნატურალური ხილის წვენების მსგავსად ტექნოლოგიური დამუშავების გზით მიიღება და უმეტესწილად საგემოვნო თვისებებით მათდამი ერთგვარ მსგავსებას ამჟღავნებენ. ისტორიულად უალკოჰოლო სასმელთა წარმოება საქართველოში უკავშირდება მევენახეობისა და მეხილეობის განვითარებას. ძველ დროში გავრცელებული იქნებოდა მათი გადამუშავების პროდუქტების გამოყენებაც უალკოჰოლო სასმელების სახით, რომელთა პირველსაწყისად უნდა მივიჩნიოთ ხილის წვენი და მათგან შეზავებული მრავალნაირი „შარბათები“, ბადაგი და სხვა სასმელები, რომელთა უმრავლესობას სამკურნალო მიზნებისათვის იყენებდნენ.
უალკოჰოლო სასმელთა შორის ერთ-ერთ ყველაზე უფრო გავრცელებულ სახეს ლიმონათი წარმოადგენს. თავდაპირველად `ლიმონათს~ უწოდებდნენ ხალისის მომგვრელ გამაგრილებელ სასმელს, რომელსაც ლიმონის წვენის, წყლისა და შაქრის ნარევისაგან ამზადებენ და სურნელების გასაძლიერებლად გასრესილი ლიმონის ქერქს უმატებდნენ. აღნიშნული სასმელი მე-17 საუკუნიდან ფართოდ ვრცელდება მთელ რიგ ქვეყნებში. დროთა ვითარებაში ლიმონათების შესაზავებლად, გარდა ლიმონის წვენისა, სხვა ხილის წვენებსაც იყენებდნენ, ხოლო ჩვეულებრივი წყალი შეცვლილი იქნა გაზიანი წყლით.
უალკოჰოლო სასმელების მნიშვნელობა განსაკუთრებით დიდია, როგორც სპეციალური დანიშნულების სამკურნალო-დიეტური პროდუქტების. თავიანთი სამკურნალო-დიეტური და კვებითი ღირებულების მიხედვით სხვადასხვა სახის უალკოჰოლო სასმელები განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან. უალკოჰოლო სასმელთა წარმოებაში ძირითადად გამოყენებულია ნედლეულის შემდეგი სახეები: წყალი, შაქარი, ხილი, ხილის ექსტრაქტები, ხილის ესენციები, ნახშირმჟავა გაზი, ორგანული მჟავები, არომატული ნივთიერებანი, საღებავები და ზოგიერთი სხვა მასალები.
წყალი ერთ-ერთ ძირითად კომპონენტს წარმოადგენს უალკოჰოლო სასმელების წარმოებაში და მასზე დიდად არის დმოკიდებული საბოლოო პროდუქტის ხარისხობრივი მაჩვენებლები. წყლის შემცველობა სასმელში 90-95 %-ს შეადგენს. გარდა ამისა წყალი საწარმოო პროცესში გამოიყენება აგრეთვე სხვადასხვა ტექნოლოგიური და სამეურნეო მიზნებისათვის.
ტექნოლოგიური დანიშნულების წყალი საჭიროების შემთხვევაში იფილტრება, კოაგულირდება, რბილდება და ხდება მისი გაუვნებლობა. წყლის სანიტარულ-ჰიგიენური შეფასება ხდება მისი ფიზიკურ-ქიმიური და ბაქტერიოლოგიური მაჩვენებლებით. იგი არ უნდა ხასიათდებოდეს გარეშე გემოთი და სუნით.
ნახშირმჟავა გაზი (CO2) მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს უალკოჰოლო სასმელების საგემოვნო თვისებებს. ნახშირმჟავა გაზი როგორც კონსერვანტი იცავს სასმელს გაფუჭებისაგან და ანიჭებს მას მდგრადობას.
საწარმოო მნიშვნელობით CO2-ის მიღება ხდება კოქსისა და ანტრაციტის დაწვით, სპირტული დუღილის დროს, ნამწვავი აირებიდან, კარბონატებზე მინერალური მჟავების მოქმედებით და სხვა.
მცირე რაოდენობით ნახშირმჟავა გაზი ადამიანის ჯანმრთელობისათვის არ არის მავნებელი, დიდი რაოდენობით კი ძლიერ მომშხამავია. რაც შეეხება წყალში გახსნილ მდგომარეობაში, მცირე რაოდენობით დადებითად მოქმედებს მთელ რიგ ფიზიოლოგიურ პროცესებზე.
შაქარი უალკოჰოლო სასმელების ერთ-ერთი ძირითადი კომპონენტია, იხმარება სიროფების დასამზადებლად. შაქრებიდან უმთავრესად საქაროზა გამოიყენება. როგორც ცნობილია საქაროზა წარმოადგენს საუკეთესო კონსერვანტს, ასევე მისგან ამზადებენ სპეციალურ საღებავ ნივთიერებას – კოლერს. შაქრის ფხვნილი გამოიყენება თეთრი შაქრის სიროფის დასამზადებლად და მშრალი სასმელების მისაღებად. შაქრის ფხვნილი უნდა აკმაყოფილებდეს მოქმედი რეგლამენტით განსაზღვრულ მოთხოვნებს. ერთ-ერთ ძირითად მახასიათებელს წარმოადგენს მასში საქაროზის შემცველობა – არა ნაკლები 99,75 %.
შაქრის ფხვნილის წყალში გახსნის შედეგად მიიღება თხევადი შაქარი, რომელიც წარმოადგენს შაქრის სიროფს, გაწმენდილს მექანიკური მინარევებისაგან. თხევად შაქარში მშრალი ნივთიერებების შემცველობა უნდა იყოს არა ნაკლებ 64 %-ისა. დაბალკალორიული უალკოჰოლო სასმელების მისაღებად, ასევე დიაბეტით დაავადებულთათვის სპეციალური დიეტური სასმელების წარმოებაში გამოიყენება ხელოვნური ტკბილი ნივთიერებები: სორბიტი, ქსილიტი, სახარინი, ასპარტამი, სტევიოზიდი და სხვა.
სორბიტი წარმოადგენს ექვსატომიან სპირტს, იგი თეთრი-ნაცრისფერი მყარი ნივთიერებაა; გემოთი ტკბილია, სასიამოვნო გამაგრილებელი შეგრძნებით. სორბიტს სუნი არა აქვს, კარგად იხსნება წყალში, კალორიულობით სახაროზის ტოლფასია.
ქსილიტი ხუთატომიანი სპირტია; თეთრი, ოდნავ მოყვითალო შეფერვის კრისტალებია. არა აქვს სუნი, ტკბილი გემოსია და კარგად იხსნება წყალში.
სახარინს სინთეზურად ღებულობენ. ქიმიური ბუნებით იგი წარმოადგენს ორთო-სულფობენზოის მჟავას წარმოებულს. სახარინს ადამიანის ორგანიზმი არ ითვისებს და ამდენად საკვები თვისება არ გააჩნია. გარეგანი სახით თეთრი, ოდნავ ყვითელი შეფერილობის კრისტალური ფხვნილია, არ აქვს გემო, 500-ჯერ უფრო ტკბილია სახაროზაზე, ადვილად იხსნება ცხელ წყალში.
ასპარტამი წარმოადგენს დიპეპტიდს (I-ასპარაგილ- I –ფენილანინის მეთილის ეთერი), 180-ჯერ ტკბილია სახაროზაზე. კარგად იტანს მაღალ ტემპერატურას, ტკბილი შაქრისმაგვარი გემოთი ხასიათდება; წყალში სუსტად იხსნება. ასპარტამი არასტაბილურია მჟავე არეში, რის გამოც გაძნელებულია მისი გამოყენება უალკოჰოლო სასმელების წარმოებაში.
მჟავები. უალკოჰოლო სასმელების წარმოებაში სიროფებისა და სასმელების შესაზავებლად ძირითადად ორგანულ მჟავებს იყენებენ. მინერალურ მჟავებიდან ნებადართულია ორთოფოსფორმჟავას გამოყენება.
შაქარზე დამზადებული ყველა უალკოჰოლო სასმელი უნდა შეიცავდეს მჟავას გარკვეულ რაოდენობას. წინააღმდეგ შემთხვევაში მიღებული პროდუქტი იქნება უგემური, არამდგრადი და ამასთანავე ვერ უზრუნველყოფს წყურვილის მოკვლას.
ლიმონის მჟავა წარმოადგენს საუკეთესო ნედლეულს ხილეული გაზიანი წყლების წარმოებისათვის. მის ბაზაზე დამზადებული სასმელები ხასიათდება ზომიერი მჟავე გემოთი, ნაზი გამაღიზიანებელი თვისებებით და წყურვილის მოკვლის უნარით. ლიმონის მჟავა სხვა მჟავებთან, კერძოდ, ღვინის მჟავასთან შედარებით, ხელს უწყობს ასკორბინის მჟავას მეტი რაოდენობით შენარჩუნებას სასმელში. საკვები დანიშნულების ლიმონის მჟავა წარმოადგენს თეთრ ან ოდნავ მოყვითალო ფერის კრისტალებს, რომლის გახსნით გამოხდილ წყალში მიიღება მჟავე გემოს მქონე უსუნო გამჭირვალე ხსნარი.
ლიმონის მჟავა იხსნება 3 წილ ცივ წყალში. რძის მჟავა CH3-CH(OH)-COOH, რომელიც უალკოჰოლო სასმელების წარმოებაში გამოიყენება უფერო გამჭირვალე ან ოდნავ მოყვითალო ფერის მქონე სქელ სითხეს წარმოადგენს. იგი ადვილად იხსნება წყალში და სპირტში.
ღვინის მჟავა – ფართოდ არის გამოყენებული უალკოჰოლო სასმელების წარმოებაში და ლიმონმჟავის შემდეგ ყველაზე მეტად არის გავრცელებული.
არომატული ნივთიერებები შეიძლება იყოს ნატურალური, სინთეზური და კომბინირებული. უალკოჰოლო სასმელების წარმოებაში გამოიყენება ეთეროვანი ზეთები, ექსტრაქტები, ნაყენები, ბალზამები, კრისტალური სურნელოვანი ნივთიერებები და ესენციები. ნატურალური ესენციები მზადდება ბუნებრივი არომატული ნივთიერებების ექსტრაქციით. უალკოჰოლო სასმელების წარმოებაში ფართო გამოყენება ჰპოვა ციტრუსოვანთა ესენციებმა. ნატურალურ ესენციებს ღებულობენ ახლადმოწყვეტილი ნაყოფებიდან ვაკუმ-დისტილაციით წყალსპირტული ექსტრაქციით.
ესენციებთან ერთად სასმელების არომატიზაციისათვის იყენებენ ციტრუსოვანთა ნაყოფების და ყვავილების, ჩაის და სხვა სურნელოვანი მცენარეული ნედლეულის ნაყენებს, რომლებიც მზადდება წყალსპირტული ხსნარით ექსტრაქციის გზით. მიღებული ნაყენების არომატი უნდა შეესაბამებოდეს საწყისი ნედლეულის ბუნებრივ არომატს. ცალკეული სასმელების არომატიზაციისათვის გამოიყენება ეთეროვანი ზეთების სპირტული ხსნარები და ექსტრაქტები, როგორიცაა დაფნა, ევკალიპტი და სხვა.
გარდა ეთეროვანი ზეთებისა უალკოჰოლო სასმელების წარმოებაში გამოიყენება სურნელოვანი ნივთიერებები – ვანილინი და კუმარინი, ხოლო ზოგიერთი ტიპის სასმელებში კი თაფლი.
საღებავი ნივთიერებები. უალკოჰოლო სასმელთა უმრავლესობისათვის აუცილებელია სხვადასხვა საღებავ ნივთიერებათა ხელოვნურად დამატება. საღებავი ნივთიერებები უნდა აკმაყოფილებდეს შემდეგ მოთხოვნებს: უნდა იყოს უნებელი ადამიანის ორგანიზმისათვის, სასმელების შენახვის დროს არ უნდა იცვლიდეს ფერს, ადვილად უნდა იხსნებოდეს წყალში ნალექის გარეშე, არ უნდა მოქმედებდეს უარყოფითად სასმელის გემოსა და არომატზე. ნატურალურ საღებავებს მიეკუთვნება შაქრის კოლერი, ენოსაღებავი (წითელი ყურძნის ჭაჭისაგან), ანწლისაგან მიღებული წითელი და სტაფილოსაგან მიღებული ყვითელი საღებავები, ქლოროფილის მწვანე საღებავი, ჩაის ექსტრაქტი და სხვა.
ზემოთ მოყვანილი ნედლეული და მასალები ექვემდებარებიან ქიმიურ და ორგანოლეპტიკურ გამოკვლევას დადგენილი სტანდარტული მეთოდების მოთხოვნათა შესაბამისად.
დამხმარე მასალები და ტარა. უალკოჰოლო სასმელების წარმოებაში გამოიყენება დამხმარე მასალების შემდეგი სახეები:
ნატრიუმის ტუტე (NaOH), ანუ კაუსტიკური სოდა, რომელიც წყალში კარგად ხსნად თეთრ კრისტალურ მასას წარმოადგენს. ადამიანის კანზე მოხვედრისას დამწვრობას იწვევს. წარმოებაში გამოიყენება წყალხსნარის სახით ჭურჭლების რეცხვისათვის. არ შეიძლება გამოყენებული იქნას ალუმინისაგან დამზადებული ტარის სარეცხად, ვინაიდან ქიმიურ რეაქციაში შედის მასთან. ინახავენ ფოლადის კონტეინერებში ან პოლიეთილენის კასრებში და ცისტერნებში.
ნატრიუმის კარბონატი (Na 2CO3) თეთრი კრისტალური ფხვნილია ან გრანულების სახით. მისი წყალხსნარი გამოიყენება მოცულობების და მილგაყვანილობების გასარეცხად.
მანქანა-მოწყობილობებისა და შენობის სადეზიფექციოდ გამოიყენება ფორმალინი (HCOH) და კალციუმის ჰიპოქლორიდი (CaOCl2), ასევე გაჯერებული ორთქლი.
დამხმარე მასალებს მიეკუთვნება ბოთლი და სახურავები, ეტიკეტები და წებო. წებოდ გამოიყენება დექსტრინი და სახამებელი.
წვენების გასაფილტრად იყენებენ სპეციალურ ქსოვილს, ფილტრ–მუყაოს, აქტივირებულ ნახშირს. გამჭირვალობის მისანიჭებლად კი ფართოდ გამოიყენება ტანინი და ჟელატინი. უალკოჰოლო სასმელების ჩამოსახმელად იყენებენ სხადასხვა ტევადობის მინის და პლასტიკურ ბოთლებს.
გაზირებული უალკოჰოლო სასმელების მიღების პრინციპული ტექნოლოგიური სქემა მოიცავს შემდეგ ძირითად სტადიებს:
– წყლის მომზადება და მისი თვისებების გაუმჯობესება;
– წყლის ან სასმელის გაჯერება ნახშირორჟანგით;
– თეთრი შაქრის სიროფის მომზადება;
– კოლერის მომზადება;
– კუპაჟირებული სიროფის მომზადება.
– გაზირებული სასმელის ჩამოსხმა ბოთლებში, ჰერმეტიზება და გაფორმება.
ზემოთ აღვნიშნეთ, რომ წყალი წარმოადგენს უალკოჰოლო სასმელის ძირითად და მის ხარისხს განსაკუთრებულ მოთხოვნებს უყენებენ. წყალი უნდა იყოს სუფთა, გამჭირვალე, უფერული, დასალევად სასიამოვნო, სუნის გარეშე. წყალი, რომელიც არ პასუხობს სანიტარულ ნორმებს იწმინდება. წყლის თვისებების გაუმჯობესების ქვეშ იგულისხმება მისი დარბილება და რკინის მარილების მოცილება. რკინა წყალში იმყოფება კომპლექსური ნაერთებისა და კოლოიდების შემადგენლობაში. ცნობილია, რომ წყალში რკინის შემცველობისას 0,5 მგ/ლ მეტი კონცენტრაციის დროს უალკოჰოლო სასმელი მიიღება მეტად არამდგრადი შენახვის მიმართ. ასევე წყალი სიხისტით 6,4 მგ. ექვივალენტი/ლ მეტ არამდგრად სასმელს იძლევა. ასეთი წყალი აუცილებლად უნდა დარბილდეს, რისთვისაც იონმცვლელ ფილტრებს იყენებენ. წყლის სიხისტე გამოწვეულია მასში კალციუმის და მაგნიუმის მარილების შემცველობით.
შემდგომ ტექნოლოგიურ პროცესს წყლისს და სასმელის გაჯერება წარმოადგენს ნახშირორჟანგით. სასმელის გაჯერება ნახშირორჟანგით დამოკიდებულია მის უნარზე გაიხსნას სასმელის კომპონენტებში, წყლის და სასმელის ტემპერატურაზე, გაჯერების წნევასა და ხანგრძლივობაზე, ჰაერის თანამყოფობაზე და სხვ. სასმელების გაჯერებისათვის თხევადი ნახშირორჟანგი გამოიყენება. პროცესი ხორციელდება სპეციალურ მოწყობილობაში – სატურატორებში. შემდეგ გაჯერებულ წყალს ურევენ საკუპაჟე სიროფთან. შესაძლებელია აგრეთვე მზა სასმელის გაჯერება ნახშირორჟანგით. აღნიშნული პროცესები ტარდება დაბალ ტემპერატურულ რეჟიმზე. სასმელებში CO2-ს წილი 0,4 %-ს შეადგენს. 100 დეკალიტრ სასმელზე CO2–ის ხარჯვის ნორმა 19 კგ-ს შეადგენს.
შაქრის სიროფის მომზადება სწარმოებს სპეციალურ სახარშ ქვაბებში, რომლებიც აღჭურვილია სარეველათი. თეთრი შაქრის სიროფი მზადდება 60 – 65 % მშრალი ნივთიერების კონცენტრაციით. სიროფის მომზადება ასეთი თანმიმდევრობით ხორციელდება: დუღილის ტემპერატურამდე გაცხე-ლებულ ხსნარში ხსნიან საჭირო რაოდენობის შაქარს და ხსნარს ადუღებენ მუდმივი არევის პირობებში და კონცენტრაცია აჰყავთ მოთხოვნილ სიდიდემდე.
შაქრის სიროფის ხარშვისას ორგანული მჟავების თანამყოფობისას ხდება საქაროზის ინვერსია და ე.წ. ინვერსიული შაქარი მიიღება. მაღალხარისხოვანი შაქრის სიროფის მომზადებისას აუცილებელ ოპერაციას ხარშვის დროს წარმოქმნილი ქაფის მოცილება წარმოადგენს.
შაქრის კოლერის მომზადება ხორციელდება ორ ეტაპად. პირველი, 160- 1650C-ის პირობებში შაქრის გასადნობად და მუქი-რუხი ფერის ჩამოსაყალიბებლად; ხოლო მეორე, გარკვეული რაოდენობა წყლის დამატების შემდეგ 180 – 2000C საღებავი ნივთიერების მიღებამდე, რომლებიც საქროზის კარამელიზაციის პროდუქტებს წარმოადგენენ. მასში მშრალი ნივთიერების შემცველობა 68-72%-ს უნდა შეადგენდეს. სწორად მომზადებული კოლერი მთლიანად იხსნება წყალში. ხარშვის დროს დაუშვებელია 2000C-ზე მეტი ტემპერატურული რეჟიმი, ვინაიდან შაქარი იწვის და კოლერი წყალში გახსნისას ნალექში გადადის. რაც თავისთავად მნიშვნელოვნად აქვეითებს სასმელის ხარისხს.
სიროფების კუპაჟი ერთ-ერთი ყველაზე საპასუხისმგებლო ოპერაციას წარმოადგენს უალკოჰოლო სასმელების წარმოებაში. საგემოვნო თვისებები ძალიან არის დამოკიდებული მათი შეზავების წესებზე.
სიროფების დამახასიათებელი სურნელის გასაძლიერებლად და ჰარმონიული ტონის მისაღებად, უმეტეს შემთხვევაში საჭიროა სურნელოვანი ნივთიერების მიმატება. მარტოოდენ რეცეპტურის ზუსტი დაცვით შეზავებული სიროფი შეიძლება განხილული იქნას როგორც ნაწარმის საფუძველი, რომელიც ყოველთვის მოითხოვს დაზუსტებას, საგემოვნო სურნელოვან ნივთიერებათა თვალსაზრისით. სიროფების კუპაჟს ახდენენ ცივი, ნახევრადცხელი და ცხელი მეთოდით.
ცივი მეთოდის დროს ყველა ნახევარფაბრიკატს ათავსებენ საკუპაჟე ჭურჭელში, მუდმივი არევის პირობებში, შემდეგი თანმიმდევრობით: შაქრის სიროფი, ხილისა და კენკრის წვენი ან ექტრაქტი, კომპოზიციები, მჟავის ხსნარი, საღებავის ხსნარი, არომატული ნაყენები, ესენციები, მიღებული მასა იფილტრება სრული გამჭირვალიბის მიღებამდე. კუპაჟირებულ სიროფში საზღვრავენ მშრალ ნივთიერებას, მჟავიანობას და ორგანოლეპტიკურ მახასიათებლებს.
ციტრუსების საფუძველზე მომზადებული კუპაჟირებული სიროფები, მხოლოდ ცივი მეთოდით მიიღება.
ნახევრადცხელი მეთოდის გამოყენება ხდება იმ შემთხვევაში, თუ საკუპაჟედ გამოყენებულია წვენები.
სახარშ ქვაბში ათავსებენ საჭირო რაოდენობის წვენის 50 % და შაქრის მთელ რაოდენობას. შაქრის გახსნის შემდეგ სიროფს ადუღებენ 30 წუთს, ხოლო გაცივების შემდეგ უმატებენ დარჩენილ 50% წვენს, ასევე შეჰყავთ საჭირო კომპონენტები იმ თანმიმდევრობით, როგორც ცივი მეთოდის დროს. ამასთან ყველა კომპონენტი წინასწარ უნდა იყოს გაფილტრული. მიღებულ კუპაჟირებულ სიროფს უტარდება ქიმიურ-ორგანოლეპტიკური შემოწმება.
ცხელი მეთოდის დროს რეცეპტურით გათვალისწინებული ხილის წვენს ათავსებენ სიროფის სახარშ ქვაბში, აცხელებენ 50 – 600C და მასში ხსნიან შაქარს და ადუღებენ 30 წთ-ის ხანგრძლივობით, აცივებენ და ფილტრავენ. შემდეგ მასში შეჰყავთ წინასწარ გაფილტრული მჟავის ხსნარი, ციტრუსებისა და ნატურალური ან სინთეზური ესენციების ხსნარი. კუპაჟირებულ სიროფს ქიმიურ-ორგნოლეპტიკურ შეფასებას უტარებენ.
აღსანიშნავია, რომ ხილის წვენების გამოყენების შემთხვევაში შაქრის ინვერსია ხდება მათში შემცველი მჟავებით.
სასმელების შენახვისადმი სტაბილურობის ამაღლების მიზნით მასში შეჰყავთ კონსერვანტი, რომლის გამოყენებით შესაძლებელია ცალკეული გაზირებული სასმელების შენახვის ვადა 30 დღემდე გახანგრძლივდეს.
შემდეგ ტექნოლოგიურ პროცესს წარმოადგენს გაზირებული სასმელების ჩამოსხმა მინის ან პლასტიკურ ბოთლებში, მათი ჰერმეტიზაცია საცობით და ეტიკეტირება.
მზა კუპაჟირებული სიროფის ბოთლებში ჩამოსხმის წინ მისი კონცენტრაცია არ უნდა აღემატებოდეს 10%-ს. რაც შეეხება გაზირებულ წყალს, კერძოდ მისი ტემპერატურა ბოთლებში ჩამოსხმის წინ არ უნდა აღემატებოდეს 40C.
ეტიკეტი სრულ წარმოდგენას უნდა იძლეოდეს პროდუქტზე, კერძოდ, მასზე ასახული უნდა იყოს მწარმოებლის დასახელება, სასმელის სახელწოდება და მოკლე ანოტაცია, ჩამოსხმის თარიღი, შენახვის ვადა და პირობები, ენერგეტიკული ღირებულება. გარდა ამისა ეტიკეტი და ბოთლი სასიამოვნო შთაბეჭდილებას უნდა ახდენდეს მომხმარებელზე.
ბოლო ტექნოლოგიურ ოპერაციას პროდუქციის ინსპექცია და სპეციალურ ყუთებში შეფუთვა წარმოადგენს.
„სუბტროპიკული მცენარეული ნედლეულის შენახვის და გადამუშავების ტექნოლოგია“
თემურ რევიშვილი, ტექნიკის მეცნიერებათა დოქტორი,
თამაზ მიქაძე, ტექნოლოგიების დოქტორი