კულტურულ მემკვიდრეობას _ ქართული ტრადიციული ღვინის დაყენების ტექნოლოგიას და ქვევრს მეტი გაფრთხილება უნდა

ალბათ კაცობრიობას არ ახსოვს ხალხი/ერი, რომელიც ასე უდიერად ეპყრობოდეს თავის ისტორიას და წარსულს, როგორც ქართველები, მით უმეტეს იციან, რომ ეს ისტორია არა მარტო მათი, არამედ, კაცობრიობის ისტორიაცაა.

ებრაელები, რომლებიც ასე ამაყობენ თავიანთი წარსულით სულ დიდი 4000 წლის ხალხია, შენ კი დალოცვილო, მსოფლიომ გაიცნო ხალხად, რომელმაც 8-10 ათასი წლის წინ ვაზი შეიყვანე კულტურაში, ღვინო დააყენე და ღვინის ისეთი უნიკალური ჭურჭელი შექმენი, რომელიც დღემდე მიუწვდომელია კაცობრიობისათვის. გაუგებარია, რატომ არ უნდა ცდილობდე იამაყო ამით და მსოფლიოს გააცნო ის, როგორც შენი და კაცობრიობის მემკვიდრეობა?

2013 წლის შემოდგომის ბაქოს სესიაზე იუნესკომ ქართული ტრადიციული ღვინის დაყენების ტექნოლოგიას „კაცობრიობის არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი მიანიჭა“. ეს უდიდესი მოვლენა დაჩრდილა ჩვენი მხრიდან გაგზავნილმა ტექნოლოგიის არასწორმა განმარტებამ, რომელიც ქართულად ასე ჟღერს: ტექნოლოგია გულისხმობს „საწნახელში ყურძნის დაწურვას, ტკბილის და ჭაჭის ქვევრში მოთავსებას, რომელიც დუღილის დასრულების შემდეგ ივსება, ჰერმეტულად იხურება და ღვინო დავარგდება 5-6 თვის მანძილზე“. ესაა ქართული ვარიანტი, რომელიც რა თქმა უნდა ინგლისურად თარგმნეს და გაგზავნეს იუნესკო-ში.

ტექნოლოგიის ქართულ ვარიანტს აკლია ტკბილის ღვინოდ დადუღების ძირითადი კომპონენტი, რომლის მეშვეობითაც ყურძნის წვენი, ღვინოდ უნდა დადუღდეს, კერძოდ, „პერიოდული დარევით ტკბილის დადუღება“, ხოლო ზედმეტია „ღვინის 5-6 თვის მანძილზე დავარგება“, ჯერ ერთი, ღვინის დავარგების პროცესი 2 წლის მანძილზე მიმდინარეობს და 5-6 თვის მანძილზე, მხოლოდ ღვინის პირველადი დაწმენდა ხდება და მეორე, „ქართული ტრადიციული მეღვინეობა, ღვინის დავარგებას და დაძველებას არ ითვალისწინებს და მის გახარჯვას დადუღებიდან მალევე იწყებენ. რაც შეეხება ამ ტექსტის ინგლისურად თარგმნას და „იუნესკო“-ში გაგზავნას, სწორად აქ მოხდა „კოშმარი“. ინგლისურიდან გადმოქართულებული  ტექსტი შემდეგნაირად ჟღერს: „მარტივი ტექნიკური პროცესი, რომელიც ყურძნის საწნახელში დაწურვისგან, ყურძნის ტკბილის, კანის, ყუნწების და წიპწის ქვევრში ჩასხმისგან, ქვევრის დალუქვისგან და ამ ნაერთის 5-6 თვის განმავლობაში დაძველებისგან“ შედგება. იმედია მიხვდით პატივცემულო მკითხველო, ამ ტექნოლოგიით 5-6 თვის შემდეგ, როგორ დაძველებულ ღვინოსაც მიიღებთ. არადა იუნესკო, გამგზავნ მხარეს აფრთხილებს, რომ „ეს ნაწილი მკითხველს უნდა განუმარტავდეს ელემენტს, რომლებსაც არ გააჩნიათ წინასწარი ცოდნა ან პირდაპირი გამოცდილება მასთან დაკავშირებით“-ო, ანუ კაცს, რომელსაც შეხება არ ჰქონია მეღვინეობასთან, შენი ტექსტის გამოყენებით ნორმალური ღვინო უნდა დააყენოსო. ამ ტექსტის გამოყენებით კი როგორი ღვინოც დადგება, ნამდვილად არ მოუტანს დიდებას ქართულ ტრადიციულ მეღვინეობას.

ეს ამბავი იმიტომ გავიხსენე, რომ კვლავ მოხდა ჩვენს მეღვინეობაში ეპოქალური ამბავი, და მასთან ერთად სრული „ფიასკო“. კერძოდ, ახლახანს სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ გვამცნო, რომ „ქართული ქვევრი გეოგრაფიულ აღნიშვნად დარეგისტრირდა“- ო. ეს მართლაც სასიხარულო ამბავია, მაგრამ რომ ნახავ რა წერია დარეგისტრირებული ტექსტში, სიხარული პირზე შეგეყინება.

როცა გადაწყდა ამ საშვილიშვილო საქმის დაწყება, სამინისტროში თათბირზე მეც მიმიწვიეს. პირველ რიგში ჩემი გაკვირვება ამ თავყრილობაზე იმან გამოიწვია, რომ მოწვეულთა შორის არ იყო „ღვინის ეროვნული სააგენტოს“ წარმომადგენელი, მეორე საკვირველება კი ის იყო, რომ ამ საქმის შესრულება ბატონმა მინისტრმა „სოფლის მეურნეობისა და სურსათის დეპარტამენტს“ დაავალა. მიუხედავად ამ შეუსაბამობის მე მაშინ თავი იმით დავიმშვიდე, რომ დეპარტამენტი, საბოლოო ტექსტში შესატანი საკითხების დასაწერად შესაბამის სპეციალისტთა ჯგუფებს მიიწვევდა, მათი დაწერილით კი საბოლოო ტექსტს თვითონ დაწერდნენ და საქმე არ დაზიანდებოდა.

ბევრი, რომ არ გავაგრძელო, რამდენიმე თვის შემდეგ, აღნიშნული დეპარტამენტის უფროსის მოადგილის ქალბატონ ქეთევან ლაფერაშვილისგან ვიღებ დასარეგისტრირებლად დაწერილ ტექსტს, სადაც მთხოვს ჩემი შენიშვნები მივაწოდო მის მიერ დაწერილ ტექსტთან დაკავშირებით. ქვემოთ იხილეთ ჩემი შენიშვნები მის ტექსტზე:

„ქალბატონო ქეთევან, მივიღე თქვენი გზავნილი, ქვევრის გეოგრაფიული აღნიშვნის დასარეგისტრირებელი ტექსტის ნიმუში. პირველ რიგში ალბათ უნდა შეჯერდეს  თუ რას ვარეგისტრირებთ ქვევრი, როგორც გეოგრაფიული აღნიშვნა თუ „ქართული ქვევრი, როგორც ადგილწარმოშობის პროდუქციის დასახელება“. ვფიქრობთ უნდა დარეგისტრირდეს მეორე, რადგან საქპატენტის ინსტრუქციაში წერია: „ადგილწარმოშობის ნებისმიერი დასახელება გეოგრაფიული აღნიშვნაცაა და არა პირიქითო“, ანუ ჩვენ, ადგილწარმოშობის დასახელების დარეგისტრირებით ვარეგისტრირებთ გეოგრაფიულ აღნიშვნასაც, რაც ერთი გასროლით ორი კურდღლის მოკვლას ნიშნავს.

ამავე ინსტრუქციაში წერია მოთხოვნები თუ რა საკითხებზე უნდა იქნას პასუხი გაცემული, როცა ვარეგისტრირებთ საქონელს, როგორც ადგილწარმოშობის დასახელებად ან გეოგრაფიულ  აღნიშვნად. განცხადებას უნდა ახლდეს:

1. საქონლის და მისი ნედლეულის ფიზიკური, ქიმიური, მიკრობიოლოგიური და სხვა  მახასიათებლები;

2. საქონლის წარმოშობის გეოგრაფიული ადგილ-მდებარეობის აღწერა, მისი ზუსტი საზღვრების მითითებით;

3. საქონლის წარმოების ტექნოლოგიისა და შესაბამისი გეოგრაფიული ადგილისათვის დამახასიათებელი წარმოების სპეციფიკური პირობებისა და ხერხების აღწერას;

4. მონაცემებს, რომლებიც ადასტურებს, რომ ადგილწაროშობის დასახელების მქონე საქონლის განსაკუთრებული ხარისხი და თვისებები მთლიანად ან ძირითადად განპირობებულია, მხოლოდ ამ გეოგრაფიული ადგილის ბუნებრივი გარემოთი და ადამიანის ფაქტორით (ეს მაშინ თუ ვითხოვთ საქონლის ადგილწარმოშობის  დასახელების რეგისტრაციას).

ქალბატონო ქეთევან, მსოფლიოში და მითუმეტეს საქართველოში მე, არ მეგულება მეცნიერი, სპეციალისტი, რომელიც ყველა ზემოთ დასმულ საკითხებზე ზუსტ და ამომწურავ პასუხს რომ გასცემს, რადგან ის, უნდა იყოს კარგი მეღვინე, კერამიკის კარგი თეორეტიკოსი და პრაქტიკოსი, რომელსაც ქვევრების შენებაზე და გამოწვაზე აქვს ნამუშევარი, ასევე, კარგად უნდა იყოს გათვითცნობიერებული მეღვინეობა-მექვევრეობის ისტორიაში. ის რაც თქვენ დაწერეთ ეს, მხოლოდ ცალკეულ ავტორთა თვალსაზრისია, რომელიც მეცნიერული კვლევებით არავის არასდროს დაუდასტურებია. ყველა ეს ცნობები სამეცნიერო პრაქტიკულ კვლევებზე დაყრდნობით კი არაა დაწერილი, არამედ, ავტორთა მიერ ეთნოგრაფიული მასალებიდანაა ამოღებული, ეთნოგრაფია კი გლეხის გამოცდილების დაფიქსირებაა და არა მეცნიერული კვლევით დადებული დასკვნა. მაგ. ეთნოგრაფი ა. მენთეშაშვილი ვარაუდობს, რომ კონუსურძირიანი ქვევრები საქართველოში ძველი წლის მესამე საუკუნიდან შენდებაო (თქვენ ტექსტში მოგყავთ კიდეც მისი ეს მოსაზრება), სახელმწიფო მუზეუმში კი გვიდევს კონუსურძირიანი ქვევრი, რომელიც მესამე ათასწლეულს განეკუთვნება. ასევეა, სომხეთში კარმირბლურში ასობით კონუსურძირიანი ქვევრია, რომლებიც ძველი წლის X-IX საუკუნეს განეკუთვნება. ანუ ეთნოგრაფ ა. მენთეშაშვილის ვარაუდი, რომ კონუსურძირიანი ქვევრების წარმოება ძვ/წლის მე-3-მე საუკუნეში დაიწყეს, არასწორია.

ქალბატონო ქეთევან, ჩვენი წინაპარი გვირჩევდა, კარგი ღვინო, ახალ ქვევრში არ შეინახოთ, თიხის მინერალებით გამდიდრდებაო, ამიტომ კარგი ღვინო, 8-10 წლის ნახმარ ქვევრში ჩაასხითო. თქვენ კი მოგყავთ ვიღაცის მოსაზრება, რომ თითქოს თიხის მინერალების ღვინოში გადასვლა, დადებითი მოვლენაა და ღვინო ამით, უფრო კეთილშობილი ხდება (ეს სისულელე ვიღაცამ ამერიკულ ცნობილ ჟურნალსაც კი შეატყუა და დააბეჭდვინა). პირიქით კია, ღვინო ნატურალობას კარგავს. ასევე, ხარისხიანი ქვევრის შენებისათვის მისი კედლის გასანთვლა, აუცილებელ პირობად გაქვთ ჩაწერილი. სინამდვილეში კი გასანთლული ქვევრი, თიხის ჭურჭელი აღარაა, რადგან ღვინო, თიხასთან შეხებაში აღარ არის, ანუ სანთლის სარკოფაგშია ჩასხმული. წერთ, რომ ქვევრს თიხისა და ალუვიური ქვიშის ნაზავისგან აშენებენ. ალუვიური ქვიშა არ არსებობს, არის ნიადაგები, ანუ მდინარის დანალექი ქანები, რომელიც ქვევრის შენებაში არ გამოიყენება. ქვიშა კი ან მდინარისაა ან კიდევ ზღვის. საერთოდ კი უნდა იცოდეთ, რომ ქვევრს ცხიმიანი და თირი, ანუ მჭლე თიხის კაზმით აშენებენ და შერევის ნორმებიც 1/5 – თან კი არაა, არამედ, ყველა კარიერის თიხას სხვადასხვა შერევის ნორმა აქვს, ანუ ის შეიძლება 1-1-ზეც იყოს. სადაც თირი თიხა არ აქვთ, გამამჭლევებლად კარგად გარეცხილ მდინარის ქვიშას იყენებენ. ტექსტში ასევე არის ბევრი სხვა უზუსტობები.

ბევრი, რომ არ გავაგრძელოთ, თქვენ ამ საქმეს კოორდინაცია უნდა გაუწიოთ და ამ კითხვებზე პასუხის დაწერა, სპეციალისტებს უნდა დაავალოთ. მაგ. პირველი საკითხი კერამიკის თეორიაზე მომუშავე მეცნიერმა 2-3 ფურცელზე უნდა დაწეროს და არა, თიხების ფიზიკური და ქიმიური თვისებების წერისას  ორი სიტყვით შემოიფარგლოს, ისე, როგორც თქვენ გაქვთ. მეორე საკითხს თავს კარგად გაართმევს გიორგი ბარისაშვილი. ის, წლებია ქვეყნის მასშტაბით სწავლობს ქვევრის შენების ცენტრებს და ზღვა მასალა აქვს შეგროვილი ამ მიმართულებით. აქვე გამოდგება მეღვინეობის ისტორიკოსის გიორგი სარაჯიშვილის ცოდნა-გამოცდილება. მესამე საკითხი პრაქტიკოს-კერამიკოსის საქმეა, რომელსაც ქვევრის კერამიკაზე უმუშავია, ანუ ქვევრი აუშენებია და გამოუწვია. ასეთები ქვეყანაში დღეის მდგომარეობით ბევრნი გვყვანან. რაც შეეხება მეოთხე საკითხს აქ ზღვა საკითხებია, რომლებსაც მარტო დაწერა კი არა, არამედ, პრაქტიკული კვლევების ჩატარებაა საჭირო და წინაპართაგან მიღებულ ცოდნას, კვლევებით დამტკიცება უნდა. რადგან აქ საქმე ეხება ქვევრსაც და ღვინოსაც ერთად. აქ ჩვენმა წინაპარმა დაგვიტოვა ცოდნა, რომელიც ზეპირად გადმოგვცეს და კვლევით დადასტურებული, არც ერთი მათგანი არ არის. ანუ შედეგი არის (ქვევრში დიდებული ღვინო დგება), რით მიიღწევა ეს შედეგი, მეცნიერული კვლევით დღემდე არავის დაუდასტურებია. მაგ. რა არის ქართული ქვევრის განსაკუთრებული ღირსება და უპირატესობა ღვინის სხვა ჭურჭელთან შედარებით? ეს ოცამდე თვისებაა, მათგან კი უპირველესი:

1. ქვევრი, რამდენიმე წლის გამოყენების შემდეგ ღვინისთვის ინერტული ჭურჭელი, რომ ხდება და თავის მინერალებს, რომ აღარ გადასცემს მას;

2. ტკბილს ბოლომდე დადუღებისთვის თვითონ, რომ უქმნის საჭირო ტემპერატურულ რეჟიმს;

3. ქვევრი, ღვინოს წლობით რომ ინახავს ღვინისთვის აუცილებელ მუდმივ დაბალ ტემპერატურაზე, რომელსაც ღვინოს ვერანაირი ტექნიკა-ტექნოლოგიით, რომ ვერ შეუქმნი;

4. ჭურჭლის კედელი კარგი აერაციის უნარით რომ გამოირჩევა (ისეთი მუხის კასრის კედელს რომ აქვს).

ქვევრს ყველა ეს და სხვა მრავალი თვისება, მართლაც აქვს, მაგრამ ამის დამტკიცება, დღემდე, არც არავის მოუთხოვია და არც არავის უცდია, როგორ და რატომ ხდება ასე. დღეს კი დაგვჭირდა, ამიტომ ამის კვლევები უნდა ჩატარდეს და ყველა ამ კითხვაზე პასუხი, კვლევის შედეგებით უნდა გაეცეს. ამ საკითხებზე პირადად ბევრი მაქვს ნამუშევარი და შემიძლია რამდენიმე სპეციალისტთან ერთად გავაგრძელო ეს კვლევები, მაგრამ ყველა ამის გამოკვლევას მარანი და ერთი ზომის 20-ამდე საშუალო ზომის ქვევრის ჩადგმა და მათში 12-18 თვით ღვინის დაყენება და კვლევა სჭირდება, ეს კი თანხა დაჯდება. თანხას კი გახსოვთ ალბათ რუსთაველის ფონდის თავმჯდომარე დაჰპირდა კრებას.

ყველა ამ საკითხებზე მეცნიერ-სპეციალისტთა მიერ დაწერილი ტექსტების გამოყენებით თქვენ, უკვე წარსადგენ ტექსტს, საბოლოო სახეს მისცემთ. რა თქმა უნდა, შეიძლება ყველაფრის ზეპირად დაწერაც და შიდ შეუმოწმებელი მასალის ჩაწერა, ანუ არსებული ტექსტის გაგზავნა, ისე, როგორც არის, მაგრამ უნდა გვახსოვდეს, რომ ქვევრს მარტო საქართველო არ აშენებს. ბევრს და კარგ ქვევრებს აშენებენ საბერძნეთში, ესპანეთში, კვიპროსზე, სომხეთში, აზერბაიჯანში და სხვაგან. ასე, რომ თავი არ უნდა შევირცხვინოთ, ან ყველაფერი წესის და რიგის მიხედვით უნდა გაკეთდეს ან ამას, შემდეგი თაობები გააკეთებენ“.

როგორც ხედავთ, აქ, ყველაფერი ახსნილია, რა და როგორ უნდა გაკეთდეს. ქალბატონ ქეთევანს კი ამ რჩევის შესრულება მართებდა და მივიღებდით მართლაც საამაყო ტექსტს და ქვევრის გეოგრაფიული აღნიშვნის დარეგისტრირებით ვიამაყებდით კიდეც. სამწუხაროდ, ქალბატონი ქეთევანი მეორე გზით წავიდა, ანუ იჩქარა, თვითონ დაწერა ყველაფერი, ანუ არსებულში არაფერი შეცვალა და გაგზავნა ისე, როგორც ჰქონდა დაწერილი.

ახლახანს სპეციალურად ვიყავი მცხეთაში „საქპატენტში“, სადაც დიდი გულისყურით მომისმინეს და ამომიბეჭდეს ის ტექსტი, რომელიც დარეგისტრირდა, რისთვისაც დიდი მადლობა მათ. ტექსტის გაცნობის შემდეგ მთელი პასუხისმგებლობით ვაცხადებ, რომ მასში განთავსებულ საკითხებზე:

ა) პროდუქციის დასახელება;

 ბ) ქვევრის დასამზადებელი ნედლეული;

 გ) ქვევრის დამზადების ეტაპები.

ასევე, ქვევრის განმარტება _ ქვევრის ფორმა-აღწერილობა. ქვევრის მოცულობა და ზომები. მზა ქვევრის მახასიათებლები. ქვევრის შრობა. ქვევრის გამოწვა და ბევრ სხვა საკითხებზე გაცემული პასუხების 80 – 90% არასწორია.

ასე მაგალითად, ავიღოთ ქვევრის განმარტება, ის თუ როგორ განმარტავს ქალბატონი ქეთევანი ქვევრს: „ქვევრი – გამომწვარი თიხისგან დამზადებული ქართული ტრადიციული საღვინე ჭურჭელია, რომელიც გამოიყენება, როგორც ყურძნის ტკბილის ალკოჰოლური დუღილისთვის, ასევე ღვინის შესანახად და დასავარგებლად“.

ეს განმარტება თავშივე არასწორია, რადგან ქვევრი გამომწვარი თიხისგან კი არ შენდება, არამედ, ნედლი თიხისგან შენდება და მერე ხდება მისი გამოწვა. ქვევრის განმარტება კი სინამდვილეში ასეთია: „ქვევრი, კვერცხის ფორმის მქონე სპეციალური თიხისგან აშენებულ-გამომწვარი საღვინე ჭურჭელია, რომელსაც ერთი მხრიდან ბეჭებით მიბმული პირ-ყელი აქვს, ხოლო მის მოპირდაპირე მხარეზე კონუსური კალთით დაბოლოებული ძირი“. როგორც ხედავთ ქვევრის მთელი დახასიათება დევს ამ განმარტებაში.

ავიღოთ შემდეგი მაგალითი, ქვევრის აღწერილობა. ქალბატონი ქეთევანი ქვევრის ფარფლზე წერს, რომ ქვევრის პირიაო, ხოლო ქვევრის კისერი, ქვევრის ყელი ჰგონია. სინამდვილეში ქვევრის ფარფლის შიდა წრის სიცარელეა ქვევრის პირი, ხოლო შიდა მხრიდან მისი გაგრძელება ბეჭებამდე, ქვევრის ყელია, ანუ ის, რაც შიდა მხრიდან ყელია, გარეთა მხრიდან მას ქვევრის კისერი ჰქვია. ქვევრის მუცელს ქვემოთ კონუსურ დავიწროებას ქვევრის ძირამდე, ქვევრის კალთა ჰქვია და არა „ქვევრის მახვილი ძირი“.

ყველგან იწერება, რომ ქვევრი, კვერცხის ფორმის მქონე საღვინე ჭურჭელიაო, კვერცხი კი მრავალნაირი ფორმისაა, შეხვდებით აბსოლუტურად მრგვალ კვერცხსაც (სირაქლემას კვერცხი), ამიტომ ქვევრისთვის გასაგები ფორმა, რომ მიმეცა მისი განზომილებები „ოქროს კვეთის პროპორციაში“ ჩავსვი და მივიღე თვალისათვის მეტად სასიამოვნო ქვევრის გეომეტრიული ფორმა.

ქალბატონ ქეთევანს იმის მაგიერ, რომ გაერჩია თუ რა მისცა ამ სიახლემ ქვევრს, რაში მდგომარეობს მისი არსი და როგორ მოიგო ამით ქვევრის ესთეტიურმა მხარემ, ამის ნაცვლად, მაგალითად ფიბონაჩის კანონი მოიყვანა და ქვეშ ჩემი გვარი მიაწერა (ისიც შეცდომით).

ქვევრის დასარეგისტრირებელ ტექსტში თვალსაჩინოდ ქვევრის შენების პროცესის აღწერა უნდა ყოფილიყო, რომელიც 3-4 ფურცელზე უნდა გაშლილიყო. ტექსტში, ასევე დიდი ადგილი უნდა დაეჭირა ქვევრის გამოწვას. სამწუხაროდ ორივე ეს ტექნოლოგიური პროცესი 2-3  წინადადებითაა შემოფარგლული. რაც შეეხება იმ ბელეტრისტიკას, რომელსაც  ტექსტში 20 გვერდიან 17 გვერდი უჭირავს, 5-7 გვერდზე უნდა დაწერილიყო.

რაც შეეხება ქვევრის 1100-1200 გრადუსზე გამოწვას, ეს არსად, არასდროს არ მომხდარა და არც მოხდება, რადგან ამ ტემპერატურაზე თიხის კაზმის თიხური კომპონენტი დნება-მინავდება და ქვევრი, თავის წონას ვერ გაუძლებს, ჩაწვება. ქვევრი, კიდეც რომ გადარჩეს, ქვევრი აღარ იქნება, რადგან გამინებული კედელი აერაციის უნარს დაკარგავს.

სამწუხაროდ, ქალბატონმა ქეთევანმა ამის შესახებ არ იცის, ამიტომ სადღაც ამოიკითხა და დაწერა, რომ ქვევრი, 1200 გრადუსზე უნდა გამოიწვასო. სწორედ ამიტომ იყო საჭირო, რომ ეს თავები ქვევრის შენების ოსტატებს და კერამიკოსებს დაეწერათ და არა კვების ტექნოლოგს.

რა თქმა უნდა ქალბატონ ქეთევანს ეს ინფორმაცია თვითონ არ მოუგონია. მას, ბევრი უშრომია და ბევრი მასალა წაუკითხავს, სწორედ იქიდან არის ყველა ეს სიცრუე ამოღებული. ანუ მის შეცდომებში სწორედ ის განუკითხაობაა დამნაშავე, რომელიც შექმნილია ქვევრზე და ქვევრის ღვინოზე წერილების წერისა და გამოქვეყნების დროს. ამიტომ ვურჩიე, რომ შესაბამისი თავები სპეციალისტებს დაეწერათ. სწორედ მათ იციან ამ უამრავ ინფორმაციაში, რომელიც ქვევრზე არსებობს და იწერება, რომელია ჭკუასთან ახლოს და რომელი კიდევ ზღაპარია.

რა თქმა უნდა შემეძლო ბევრივით არ შემემჩნია ეს ყველაფერი და რა ხანს დარეგისტრირდა, დამეტოვებინა ყოველივე ისე, როგორც არის. თუ ხმა ამოვიღე, ეს ქვევრის სამომავლო დაცვის მიზნით გავაკეთე, რადგან მომავალში ვინმე, „ქვევრის არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსით“ აღჭურვას მოინდომებს და ამ უკვე დარეგისტრირებულ ტექსტს ძირად გამოიყენებს, ანუ ამ სიცრუეს საერთაშორისო მასშტაბი მიეცემა, ამიტომ ყველას ვთხოვ, ქვევრის არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსის მოსაპოვებლად წარსადგენი ტექსტი, ყოველმხრივ უნდა შემოწმდეს და ფართო კონსესუსით უნდა მივიღოთ, წინააღმდეგ შემთხვევაში მე თვითონ დავწერ იუნესკოში პროტესტს და ქვევრის შემარცხვენელი ტექსტის დარეგისტრირებას არ დავუშვებ.

ქვემოთ იხილეთ ქვევრის ფორმა, „ოქროს კვეთის პროპორციაში“ მისი ნაწილები დასახელებით. რას ნიშნავს ქვევრის განზომილებები „ოქროს კვეთის პროპორციაში“? ქვევრის დიამეტრი „ოქროს კვეთის პროპორციით“ უნდა იყოს დაკავშირებული მის სიმაღლესთან. ანუ ქვევრის მუცლის დიამეტრის ნამრავლი 1 618 – თან გვაძლევს ქვევრის სიმაღლეს, ხოლო ქვევრის ყელის დიამეტრის გამოთვლისთვის საჭიროა, ქვევრის მუცლის დიამეტრის „ოქროს კვეთის პროპორციით“ დაყოფა. ის დაიყოფა დიდ და მცირე ნაწილებად, აქედან ქვევრის ყელის დიამეტრი, პროპორციის მცირე ნაწილის ტოლი იქნება.

ჟორა გაბრიჭიძე,

თსუ – თან არსებული „ნახევარგამტართა ფიზიკის  ს/კ ინსტიტუტის“ უფროსი მკვლევარი